Ý Nghĩa Mâm Ngũ Quả Ngày Tết Ở Miền Nam / TOP 15 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 6/2023 # Top View

Ngũ quả còn tượng trưng cho thành quả của những người nông dân sau một năm lao động. Những sản vật kết tinh từ mồ hôi, công sức của những người lao động thành kính dâng lên ông bà tổ tiên. Số năm còn là số tượng trưng cho sự sống, sự phát triển, sinh sôi, nảy nở.

Trong những ngày tết cổ truyền của người Việt Nam, mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu. Mỗi loại quả đều mang ý nghĩa riêng, thể hiện những ước muốn của gia chủ trong năm mới.

Ý nghĩa của mâm ngũ quả

Theo truyền thống, mâm ngũ quả gồm 5 loại quả tượng trưng cho năm yếu tố ngũ hành là: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Chúng còn thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, lòng thành kính với các bậc tổ tiên.

Ngoài ra, ngũ quả còn tượng trưng cho thành quả của những người nông dân sau một năm lao động. Những sản vật kết tinh từ mồ hôi, công sức của những người lao động thành kính dâng lên ông bà tổ tiên. Số năm còn là số tượng trưng cho sự sống, sự phát triển, sinh sôi, nảy nở.

Hiện nay, do một số yếu tố mà người ta không quá cứng nhắc trong việc phải chọn 5 loại quả nữa. Tut nhiên, ở miền Bắc, người ta vẫn chọn số quả lẻ để bày mâm ngũ quả ngày Tết. Trong khi đó, người miền Trung và miền Nam lại thoải mái hơn khi không quan trọng số quả lẻ hay chẵn mà chủ yếu quan tâm đến ý nghĩa của các loại quả.

Dù không quá quan trọng chuyện số quả lẻ hay chẵn nhưng khi bày mâm ngũ quả, mọi người vẫn giữ nguyên các quy ước dân gian như: chỉ bày quả, không bày thêm hoa hoặc thực phẩm khác, số lượng trên mâm chỉ tính loại, không tính quả.

Mâm ngũ quả 2 miền Nam, Bắc

Hiện nay, mâm ngũ quả được bày theo sở thích và điều kiện của gia chủ, tùy từng địa phương với những đặc điểm về khí hậu, sản vật và quan niệm riêng. Chẳng hạn, mâm ngũ quả của người Bắc bao giờ cũng có nải chuối xanh để thể hiện ước muốn được thiên nhiên che chở, bảo vệ giúp công việc làm ăn được thuận lợi.

Trái lại, mâm ngũ quả của người miền Nam lại không có chuối bởi theo họ, từ chuối đọc gần giống từ “chúi”, thể hiện sự đi xuống. Người miền Nam cũng không bày cam trong mâm ngũ quả bởi người xưa có câu “quýt làm cam chịu”, nếu bày cam thì sẽ không may mắn.

Mâm ngũ quả của người miền Nam thường có các loại: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung (đọc gần giống như “cầu vừa đủ xài sung), hoặc có thể thêm 3 trái thơm (dứa) để làm chân thể hiện sự vững vàng.

Người miền Bắc lại quan niệm rằng, tất cả các loại quả đều có thể bày trên mâm ngũ quả, miễn sao đẹp mắt là được. Ngày nay, cuộc sống hiện đại hơn, các loại trái cây cũng phong phú hơn, do đó, con cháu muốn thể hiện lòng hiếu thảo với ông bà, tổ tiên nên cách bày mâm ngũ quả ngày Tết cũng bắt mắt hơn.

Mâm ngủ quả không chỉ bó buộc trong 5 loại quả nữa mà có thể bày đến 8, 9 hay 10 loại quả. Và quan niệm về số quả là chẵn hay lẻ cũng không còn quan trọng. Dù số quả là bao nhiêu thì người ta vẫn gọi là mâm ngũ quả.

Cùng Danh Mục

Người miền Nam xem mâm ngũ quả như biểu tượng cho thành quả sau một năm lao động miệt mài. Những sản vật này là sự kết tinh từ mồ hôi, công sức của những người dân lao động chắt chiu qua những vụ mùa, thành kính dâng lên ông bà tổ tiên.

Điểm khác biệt của mâm ngũ quả miền Nam so với các miền

Người dân Nam Bộ rất cầu kỳ trong khâu lựa chọn những loại quả xuất hiện trong mâm ngũ quả cúng gia tiên.

Mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Nam thường có các loại quả: Mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung (theo câu: “Cầu sung vừa đủ xài”), thêm chân đế là 3 trái thơm (dứa), thể hiện sự vững vàng. Điều đặc biệt mâm ngũ quả ở miền Nam không thể thiếu cặp dưa hấu ruột đỏ vỏ xanh.

Ông Nguyễn Cung Hà, Viện Nghiên cứu và ứng dụng Tiềm Năng con người cho rằng, ngày nay hoa quả ngày càng phong phú, vì thế có thể mâm ngũ quả có thể trở thành mâm thập quả. Thế nhưng, tên gọi “ngũ quả” đã đi sâu vào tiềm thức, tâm linh người Việt bao đời nên người dân vẫn luôn gọi là mâm ngũ quả.

Nếu như người miền Bắc, nải chuối xanh dần như không thể không có trên mâm ngũ quả thì người miền Nam lại kiêng kỵ. Mâm ngũ quả của người miền Nam không bao giờ có chuối, vì loại quả này tên gọi có âm giống từ “chúi” thể hiện sự nguy khó.

Bên cạnh đó, quả cam cũng ít được có mặt trong mâm ngũ quả ngày Tết, vì câu “quýt làm cam chịu”, hoặc trái lê cũng ít xuất hiện vì đồng nghĩa với “lê lết”,…

Mâm ngũ quả người miền Nam thường là: Mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung, đọc chệch thành các tên “cầu vừa đủ xài” hoặc “cầu vừa đủ sung”.

Ý nghĩa mâm ngũ quả người miền Nam

Nếu như ở miền Bắc người dân vẫn chọn số quả lẻ khi chưng mâm ngũ quả ngày Tết, thì người dân miền Nam lại thoải mái hơn khi không quan trọng chuyện chọn số quả lẻ hay chẵn mà chủ yếu chọn ý nghĩa của loại quả khi chưng.

Với người dân miền Nam mâm ngũ quả ngày Tết luôn thể hiện cho 5 yếu tố Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ. Đây là 5 yếu tố được cho là đã cấu thành nên vũ trũ trong quan niệm của người Việt nói riêng và của văn hóa Á Đông nói chung.

Mâm ngũ quả ngày tết của người dân miền Nam đều mang một nghĩa chung sâu sắc đó là thể hiện lòng hiếu thảo, ước mong những điều tốt lành cho một năm mới sắp tới.

Mỗi một loại quả được chọn bày biện trong mâm ngũ quả ngày Tết người dân miền Nam đều mang những ý nghĩa riêng:

Phật thủ: Bàn tay phật che chở cho cả gia đình.

Bưởi: Mong muốn an khang, thịnh vượng.

Lựu: Nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống.

Thanh long: Rồng mây hội tụ, thể hiện sự phát tài phát lộc.

Dưa hấu: Căng tròn, mát lành, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn.

Sung: Gắn với biểu tượng sung mãn, sức khỏe và tiền bạc.

Đu đủ: Thịnh vượng, đủ đầy.

Xoài (phát âm giống như “xài”): Cầu mong cho việc tiêu xài không thiếu thốn.

Việc bày mâm ngũ quả ngày Tết mang ý nghĩa bày tỏ tấm lòng thành kính với các bậc tổ tiên, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn. Quả cũng tượng trưng cho thành quả lao động cả năm của con cháu dâng lên các bậc bề trên.

Việc lựa chọn 5 loại quả bày lên mâm ngũ quả tùy thuộc vào quan niệm văn hóa cũng như đặc trưng về sản vật của các vùng miền. Mỗi loại quả có những ý nghĩa riêng, thể hiện qua hình dáng, hương vị, màu sắc hay thậm chí là cả cách đọc tên.

So với các vùng miền khác, người miền Bắc có nhiều lựa chọn hơn trên mâm ngũ quả, thậm chí có thể không giới hạn chỉ 5 loại đặt trên một mâm. Chuối, bưởi, Phật thủ, cam, quất, đào, hồng, táo, lựu… là những loại quả phổ biến trên mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc.

Nải chuối xanh là loại quả không thể thiếu trong mâm ngũ quả ở miền Bắc.

Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc

– Nải chuối hoặc quả Phật thủ: Hình dáng giống như bàn tay, thể hiện sự che chở. Ngoài ra quả Phật thủ cũng mang ý nghĩa tâm linh.

– Bưởi, cam: Biểu trưng cho sự tròn vẹn, hứa hẹn năm mới tốt lành, phúc lộc viên mãn.

– Quất: Thể hiện sự sung túc, đa lộc.

– Đào, hồng: Mang sắc hồng, đỏ đại diện cho sự may mắn, thành đạt.

– Táo: Phú quý.

– Lựu: Biểu trưng con đàn cháu đống.

Ngoài ra màu sắc của mỗi loại quả cũng tương ứng với các hành trong thuyết Ngũ hành. Tuy nhiên cách bày mâm ngũ quả ở miền Bắc không nhất thiết phải có đủ cả 5 nguyên tố kim, mộc, thủy, hỏa, thổ.

Vị trí trung tâm có thể là quả bưởi hoặc Phật thủ.

Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc

Nải chuối, nhất định phải màu xanh, là không thể thiếu và luôn được bày ở dưới cùng, giống như bàn tay nâng đỡ tất cả các loại quả còn lại. Hình dáng nải chuối và cách bố trí này thể hiện sự chở che. Chính giữa và nhô cao nhất là quả bưởi hoặc Phật thủ.

Những loại quả khác nhỏ hơn được bày xen kẽ bên cạnh, tạo thành dáng chóp hài hòa về màu sắc và bố cục.

Việc bày mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc cần tránh một số sơ suất. Ví dụ như khi để đọng nước sau khi rửa, khiến quả nhanh hỏng, hoặc khi mua sớm lại chọn quả chín đẹp nên không để được lâu.

Mâm ngũ quả ngày Tết là văn hóa đặc trưng của người Việt. Tùy theo từng vùng miền, mâm ngũ quả có nhiều loại quả khác nhau. Vậy mâm ngũ quả của mỗi miền Bắc, Trung, Nam gồm những gì và ý nghĩa của nó thế nào.

1Mâm ngũ quả của người miền Bắc

Mâm ngũ quả miền Bắc thường bao gồm: chuối xanh, bưởi, phật thủ, sung, hồng, quất cảnh, ớt, dứa với các màu sắc hài hòa, tượng trưng cho ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.

Chuối trong mâm ngũ quả được bày theo nải, phải là chuối xanh, tượng trưng cho sự quần tụ, sum vầy, đầm ấm. Bưởi có màu vàng, tượng trưng cho sự giàu sang, may mắn. Cũng có một số gia đình thay bưởi bằng quả phật thủ (tác dụng lưu giữ thần, Phật và gia tiên lưu lại trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia chủ).

Quả quất cảnh, quả hồng hay ớt đỏ được tô điểm xung quanh mâm ngũ quả vì có màu đỏ, vàng rực rỡ, vô cùng đẹp mắt – biểu tượng cho sự may mắn, thành đạt. Còn quả dứa có mùi thơm đặc trưng, thể hiện mong ước về một năm mới an lành và nhiều phúc lộc.

Theo quan niệm của người miền Bắc, mâm ngũ quả đẹp thì phải có nhiều màu sắc rực rỡ và hội tụ các yếu tố Ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Vì thế, mâm ngũ quả cũng phải phối theo 5 màu: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ, Thổ màu vàng.

2Mâm ngũ quả của người miền Trung

Dải đất miền Trung thường gặp phải thiên tai, bão lũ, hạn hán quanh năm nên đất đai cũng không được màu mỡ, ít cây trái. Vì vậy, mâm ngũ quả của người miền Trung rất đơn giản, không câu nệ hình thức, có gì cúng nấy, miễn thành tâm là được.

Các loại trái cây thường thấy trong mâm ngũ quả của người miền Trung là: Thanh long, chuối, dưa hấu, mãng cầu, dứa, sung, cam, quýt…

3Mâm ngũ quả của người miền Nam

Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài” ước mong năm mới đủ đầy, sung túc, tương ứng với 5 loại quả: Mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài. Bên cạnh đó, người miền Nam không thờ cúng một số loại trái cây có cách phát âm mang ý nghĩa không tốt như chuối (Chúi nhủi, làm ăn không phất lên được), lê (lê lết, đổ bể, dễ thất bại), cam, quýt (Quýt làm cam chịu),…

Đến Bách Hóa XANH gần nhất chọn mua trái cây tươi ngon.

Kinh nghiệm hay Bách Hóa XANH