Những người mới mất, đều phải trải qua những lần cúng không thể bỏ qua được. Như thủ tục cúng 49 ngày hoặc cúng thất 49 ngày.
Để hiểu về thủ tục cúng 49 ngày trước hết cần hiểu lễ cúng 49 ngày là gì? Cúng 49 ngày là một dạng tín ngưỡng của của người Việt Nam. Đây được coi là một buổi lễ cúng giỗ quan trọng của người còn sống đối với người đã khuất. Cúng 49 ngày còn được gọi là cúng chung thất, cúng vào ngày này để mong cho linh hồn của người mất được mát mẻ. Một số nhà theo Phật thì muốn vong hồn của người mất được nương nhờ cửa phật, ăn mày lộc phật. Nên thường sẽ nhờ các sư chùa làm lễ trong 49 ngày mới mất này. Sau đó các linh hồn đi qua một điện lớn ở âm ty, sau 7 tuần thì các vong hồn được siêu thoát.
Thủ tục cúng 49 ngày rất quan trọng thể hiện cho tấm lòng thành kính, thương xót và tưởng nhớ của con cháu đối với người Việt.
Theo tinh thần của Phật thì những người đã mất đều phải trải qua giai đoạn trung gian là 49 ngày. Sau đó họ sẽ thọ sanh sang một cảnh giới khác với nghiệp tương ứng mà họ đã gây ra ở kiếp trước.
Thủ tục cúng 49 ngày với lễ vật được sắm là: đò chay, hương hoa, sữa, bánh và trái cây và cúng sơm 49 ngày cho người mất để họ được no đủ. Vào những ngày bình thường gia đình mình ăn gì thì cúng cơm 49 ngày như thế. Nhưng vào lễ Chung thất thì mâm cơm được sửa soạn chu đáo và quan trọng hơn để dâng lên ban thờ người đã khuất.
Cúng cơm 49 ngày thường được làm rất nghiêm trang. Vì đây là khoảng thời gian mà người nhà mới mất, trong gia đình còn thương nhớ, tiếc thương vì thế nhiều gia đình tổ chức như ngày mất của người đó. Con cháu trong gia đình vẫn mặc đồ tang lễ và khóc thương. Tuy nhiên cúng cơm 49 ngày chỉ nên cúng đồ chay tịnh cho người đã khuất được thanh tịnh và thanh thản hơn.
Sau 49 ngày thì người đã mất thần thức của mình đã tìm được sang cảnh giới tái sanh khác là một trong 6 cảnh giới là: trời, a tu la, người, súc sanh, nga quỷ, địa ngục. Mỗi một cảnh giới có một đặc trưng khác nhau cần lưu ý.
Mặt khác trong thủ tục cúng 49 ngày của người Việt. Còn thể hiện cho tấm lòng thành của con cháu đối với người đã khuất, vì thế vào những ngày này hoặc những ngày lễ tết thì việc dâng mâm cơm cùng hoa trái lên ông bà tổ tiên là việc cần thiết và không thể thiếu.
Vì thế việc cúng cơm 49 ngày chỉ cần cúng trong vòng 49 ngày sau mất. Qua 49 ngày thì thần thức của người mất đã được tái sinh nên bạn không cần cúng cơm hàng ngày nữa.
Một số lưu ý trong việc cúng thất 49 ngày. Việc người đã mất ra đi là một mất mát lớn đối với mỗi gia đình. Chúng ta không thể tránh khỏi việc tưởng nhớ thương đến họ tuy nhiên không nên nghĩ quá nhiều và sầu lụy quá. Mà nên tập trung tâm hướng của mình để làm phước và hồi hường cho hương linh của người đã khuất. Đó là việc làm có ý nghĩa thiết thực nhất.