Cúng Mụ Đầy Tháng Như Thế Nào / TOP 9 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 5/2023 # Top View

Tại sao phải cúng mụ đầy năm

Một truyền thống không còn mấy xa lạ đối với người Việt Nam. Nhiều người thường đặt câu hỏi tại sao không tổ chức sinh nhật như bình thường mà lại cúng thôi nôi.

Lễ cúng Mụ đầy năm rất thịnh hành ở một số dân tộc châu Á trong đó có dân tộc Việt Nam. Lễ cúng mụ này thường được tổ chức vào những thời điểm khi trẻ mới sinh được 3 ngày, 1 tháng, 100 ngày hay 1 năm người ta còn gọi là thôi nôi.

Thôi nôi thực chất là một nghi thức chào đón con yêu của bạn tròn một tuổi. Nó được xem là một giai đoạn cực kỳ quan trọng trong chặng đường lớn lên và phát triển của trẻ.

Tổ chức thôi nôi thể hiện sự coi trọng của cha mẹ đối với sự hiện diện của con mình trong cuộc sống. Nói một cách sâu xa hơn đó được xem là nghi thức lễ tạ ơn thần linh, tạ ơn tổ tiên đã ban đứa trẻ đến cho gia đình. Ngoài ra cúng mụ còn là cách để cầu phúc cho con luôn gặp được nhiều may mắn, hạnh phúc trong cuộc sống sau này.

Theo nghĩa đen thôi nôi được hiểu đó là sự từ bỏ cái nôi đã theo trẻ từ nhỏ cho tới khi tròn 1 tuổi. Thôi nôi còn thể hiện cho sự lớn lên của trẻ, nói lên sự sẵn sàng chờ đón những thứ mới ở thế giới. Và ngoài ra lễ cúng mụ còn được xem là một sự kiện quan trọng đầu tiên của một cuộc đời con người.

Vậy chúng ta cần chuẩn bị những gì khi cúng mụ

Trong nghi thức cúng thôi nôi phần sửa soạn lễ vật nắm vai trò hết sức quan trọng. Nó đòi hỏi bạn phải thực hiện cẩn thận và chu đáo.

Theo phong tục tập quán truyền lại của người xưa lễ cúng mụ đầy năm còn tùy thuộc vùng miền khác nhau mà có sự chuẩn bị khác nhau. Tuy nhiên mâm cúng được xem là chuẩn mực nhất được chia thành 3 phần:

Mâm cúng cho Thần Tài, Thổ Địa vào mâm cúng ông Táo:

Khi tổ chức lễ cúng thôi nôi thì bạn cần chuẩn bị đầy đủ những vật phẩm cúng như sau:

1 đĩa trái cây gồm 5 loại

1 bát chè trôi nước cho con gái và bát chè đậu trắng cho con trai.

1 bộ tam sên gồm có: trứng, thịt, cua luộc hoặc tôm.

3 ly nước, hoa và nhang.

Đối với mâm cúng 12 Bà Mụ và Đức Ông

Để thực hiện mâm cúng 12 Bà Mụ và Đức Ông bạn cần chuẩn bị các vật phẩm như sau:

1 con gà luộc được tạo thế đẹp ngẩng đầu lên trên.

1 đĩa trái cây ngũ quả.

12 bát chè gồm bát chè trôi nước cho con gái và bát chè đậu trắng cho con trai.

3 bát cháo để cúng cho 3 Đức Ông.

1 chén rượu trắng, 1 bình hoa tươi, 3 cây nhang cùng hai cây đèn cầy cúng sao.

12 miếng trầu đã tiêm cùng với 1 lá nguyên và 1 trái cau.

1 bộ giấy tiền cúng thôi nôi gồm: 1 bộ hình nam hoặc nữ thế, viết tên ngày tháng năm sinh của trẻ khi cúng xong sẽ chuốt bỏ giải hạn cho bé, 12 đôi hài xanh và trầu cánh phượng.

Ngoài ra khi tiến hành cúng mụ đầy năm bạn nên chuẩn bị thêm chén muỗng và đũa. Theo quan niệm dân gian thì Bà Mụ rất thích đũa hoa chính vì vậy để tỏ lòng thành bạn nên chuẩn bị thêm một đôi đũa hoa.

Tất cả các lễ vật này phải được bài trí một cách hài hòa cân đối ở chính giữa phía trên của Hương án. Bởi nó không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn thể hiện sự tôn kính đối với bề trên.

Theo quan niệm của người xưa để lại thì nếu bé bóc trúng đồ vật nào thì sẽ dự đoán được tương lai nghề nghiệp sau này. Thông thường sau khi thực hiện các nghi thức cúng mụ đầy năm xong. Người nhà sẽ bày ra mâm những vật dụng như: kéo, gương, bút, sổ tay,… để cho trẻ chọn một vật.

Vì sao phải cúng mụ đầy tháng cho bé trai

Lễ cúng mụ đầy tháng hay còn có tên gọi quen thuộc là lễ cúng đầy tháng, bao lâu nay đã trở thành nét đẹp truyền thống của người Việt Nam. Một đứa bé được sinh khi đã đủ 30 ngày, tức 1 tháng, gia đình sẽ làm mâm cơm để cúng các Bà Mụ. Vậy các vị ấy là ai?

12 vị Tiên Nương chính là 12 Bà Mụ, cùng với Bà Chúa đầu thai có nhiệm vụ coi sóc mỗi sinh linh bé bỏng từ lúc thụ thai cho đến khi chào đời. Công sức của 12 Bà Mụ được chia đều thành 12 giai đoạn mang thai của người phụ nữ, bao gồm: đầu thai, thụ thai, thai nghén, chăm sóc bào thai, nặn hình hài nam nữ, chuyển dạ, sinh nở, chăm sóc trẻ, giữ trẻ, ẵm bồng con trẻ,…

Cúng mụ đầy tháng cho bé trai, bé gái nhằm để tạ ơn công lao của các bà: Lâm Cửu Nương, Mã Ngũ Nương, Vạn Tứ Nương, Trúc Ngũ Nương, Lâm Nhất Nương, Tăng Ngũ Nương, Lưu Thất Nương, Cao Tứ Nương, Lý Đại Nương, Trần Tứ Nương, Nguyễn Tam Nương, Hứa Đại Nương. Nhờ có sự coi sóc của 12 Bà Mụ mà giờ đây em bé lớn lên từng ngày khỏe mạnh.

Lễ vật cúng mụ đầy tháng cho bé trai có gì khác biệt?

Mâm cúng mụ đầy tháng cho bé trai cần có những gì, các lễ vật có khác gì với mâm cúng của bé gái? Đó luôn là câu hỏi được các bậc cha mẹ đặt ra khi chuẩn bị lễ cúng mụ cho con của mình. Có lẽ, sự khác biệt lớn nhất giữa mâm cúng của bé trai và bé gái chính là ở món xôi chè.

Xôi chè dùng trong lễ cúng mụ đầy tháng thường là loại được nấu chuyên dùng để cúng. Trong mâm cúng mụ đầy tháng cho bé trai, thường người ta sẽ sử dụng chè đậu trắng chan nước cốt dừa. Món chè đậu trắng được ví như cuộc đời của một người con trai. Khi chưa được nấu chín, hạt đậu trắng cứng rắn. Còn khi đã được “nấu chín”, trải qua những biến cố cuộc đời để trưởng thành, người con trai trở nên dẻo dai hơn.

Bên cạnh đó, cái ngọt thanh của nước cốt dừa ăn kèm cũng chính là những ước mong may mắn và thuận lợi sẽ đến với cuộc đời con trai sau này. Chỉ bấy nhiêu đó thôi cũng đủ cảm thấy cái thiêng liêng ẩn chứa trong từng món đồ cúng.

Tùy từng vùng miền mà món xôi dùng để cúng mụ đầy tháng cho bé trai mỗi khác nhau. Ở miền Bắc sẽ chọn xôi vò, miền Trung là xôi đậu xanh còn miền Nam cúng xôi gấc hoặc xôi 3 màu. Hạt nếp dùng nấu xôi phải là những hạt đầy dài, xôi nấu vừa chín tới và phải có mùi vị đặc trưng riêng của nó.

Khác với cúng mụ đầy tháng cho bé trai, mâm cúng mụ đầy tháng cho bé gái thường dùng chè trôi nước. Từ xưa, nhà thơ Hồ Xuân Hương đã có bài thơ ví thân thể người phụ nữ “vừa trắng lại vừa tròn” như những chiếc bánh trôi nước. Thế nên, chọn cúng chè trôi nước cho đầy tháng của bé gái cũng là điều hợp lý.

Cần có những lưu ý gì khi cúng mụ đầy tháng cho bé trai?

Gia đình cần đặc biệt lưu ý cách chọn ngày để cúng mụ đầy tháng cho bé trai. Lễ cúng mụ đầy tháng cho bé trai phải được diễn ra trước đầy tháng 1 ngày và tính theo lịch âm. Ví dụ, bé trai nhà bạn sinh vào ngày 11 tháng 2 âm lịch, thì ngày 10 tháng 2 âm lịch sẽ là ngày cúng mụ đầy tháng cho bé.

Thời điểm thích hợp để cúng gia đình nên chọn vào buổi sáng sớm hoặc khi đã chiều tối. Cúng xong cả gia đình có thể cùng nhau quây quần ăn tiệc mừng, cùng lì xì và gửi đến cháu bé những lời chúc phúc tốt đẹp nhất.

Bên cạnh chú ý việc cúng mụ đầy tháng cần chuẩn bị gì, gia đình cũng nên cân nhắc cách sắp xếp bàn cúng sao cho hợp lý. Gia đình nên chuẩn bị 2 chiếc bàn 1 lớn 1 nhỏ và đặt cách nhau chừng 10 phân. Trên bàn lớn sắp mâm cúng 12 Bà Mụ, gồm 12 phần nhỏ các lễ vật được chia đều, chính giữa để bình bông, trái cây cùng giấy tiền vàng mã. Bàn nhỏ hơn đặt phía trên, dành để cúng Đức Ông.

Cúng mụ là một hình thức phong tục có từ lâu đời, theo văn hóa dân gian xưa để thực hiện nghi thức tạ ơn tới các bà Mụ là những Tiên Nương chịu trách nhiệm chăm sóc cho thai kỳ của người mẹ và nặn hình hài tính cách cho những đứa trẻ. Bà Mụ chính là những người giúp việc cho Ngọc Hoàng trong giai đoạn tạo ra con người, 12 bà là để luân phiên thực hiện công việc suốt 12 tháng trong năm nhưng cũng có tương truyền rằng sở dĩ có đến 12 bà Mụ là vì mỗi bà sẽ chịu một trách nhiệm trong việc tạo ra đứa trẻ như người nặn tay chân, người vẽ mắt, người nắn mũi, người dạy trẻ biết nói cười,…

Tại sao phải cúng mụ 100 ngày?

Lễ cúng Mụ thường được tổ chức vào 3 thời điểm đó là khi trẻ mới sinh ra được 3 ngày, khi trẻ sinh được 1 tháng, khi trẻ sinh 100 ngày và khi trẻ sinh được 1 năm (ngày thôi nôi). Trong đó lễ cúng Mụ 100 ngày (ngày đầy tuổi tôi) được xem là vô cùng quan trọng. Trong ngày này cha mẹ sẽ tiến hành chuẩn bị các mâm lễ vật với mục đích cúng bái với mục đích đầu tiên là công nhận sự có mặt của đứa trẻ trong gia đình, giới thiệu đến ông bà tổ tiên về sự ra đời của con cháu đồng thời thành kính tạ ơn các bà Mụ là những người đã có công nắn tạo nên hình hài, chăm sóc cho cả người mẹ và em bé trong suốt thai kỳ. Bên cạnh đó, cúng mụ 100 ngày còn được tổ chức với mong muốn cầu xin các bà Mụ, tổ tiên, thánh thần thổ địa sẽ luôn giữ gìn che chở cho em bé cũng như cả gia đình có một cuộc sống bình an, sung túc, được hưởng nhiều sự tốt đẹp ở hiện tại cũng như trong tương lai.

Các lễ vật cần có trong mâm cúng Mụ 100 ngày

Mỗi địa phương, vùng miền sẽ có những cách chuẩn bị lễ vật và thực hiện đọc văn khấn, nghi lễ cũng khác nhau nhưng cơ bản các món đồ cần thiết và bắt buộc phải có trong một buổi lễ cúng Mụ bao gồm 12 phần lễ nhỏ và 1 phần lễ lớn (dành cho 12 bà Mụ và bà Mụ Chúa) những đồ vật sau:

Vàng mã: Chuẩn bị vàng mã gồm những bộ váy áo, các đôi hài và nén vàng. Tất cả đều phải có màu xanh.

Phẩm oản: Cha mẹ cần chia đều phẩm oản ra thành 12 phần nhỏ đều nhau và một phần lớn hơn, nhiều hơn.

Trầu cau: Trầu được dùng trong lễ cúng Mụ nên là trầu têm cánh phượng bao gồm 12 miếng nhỏ với cau bổ làm tư và 1 miếng lớn với cau để nguyên quả.

Kẹo bánh: Chuẩn bị những phần kẹo bánh nhiều loại khác nhau và cũng chia làm 12 phần nhỏ và một phần lớn hơn.

Động vật: Các con vật cần có gồm tôm, cua, ốc còn sống hoặc cũng có thể là đã làm chín. 12 con nhỏ bằng nhau và một con lớn hơn, nếu không có con lớn hơn ta có thể thay thế bằng 3 con nhỏ. Những con vật này được để vào bát cúng, sau khi thực hiện lễ xong hãy đem thả chúng ra ao hồ để phóng sinh.

Lễ mặn: Lễ mặn gồm các món ăn mặn, xôi, gà luộc, cơm trắng, canh, rượu trắng.

Hương hoa: Nhang, các lọ hoa rực rỡ nhiều sắc màu, còn có cả tiền vàng và nước trắng.

Đồ chơi: Các loại đồ chơi trẻ em có thể làm bằng chất liệu nhựa hoặc sành sứ. Bao gồm những bộ đồ chơi giống nhau như con giống, xe, bát đũa, thìa chén,…

Sau khi đã chuẩn bị chu đáo tươm tất các loại lễ vật, cha mẹ bế em bé trên tay thắp nhang và thực hiện nghi thức cúng vái, đọc văn khấn. Văn khấn ở mỗi vùng miền sẽ có sự khác nhau nhưng cơ bản cũng chỉ là giới thiệu tên tuổi, nơi ở, tên bé, bày tỏ lòng biết ơn đến công lao của các bà Mụ và cầu xin mọi sự an bình tốt đẹp đến cho con trẻ.

Thực hiện lễ cúng xong, sau 3 tuần hương thì sẽ làm lễ tạ. Đồ ăn thức uống thì gia đình có thể thụ lộc, động vật đem đi phóng sinh còn đồ chơi bánh kẹo có thể đem cho trẻ em nhà hàng xóm để lấy khước.

Theo phong tục nước ta, trẻ con sinh ra được tròn một tháng thì được bố mẹ làm lễ cúng đầy tháng – lễ cúng đầy tháng trước là để tạ ơn Mụ bà và Đức ông (Ông bà ta xưa quan niệm rằng đứa trẻ được sinh ra là do các vị Đại Tiên này) đã phù trợ cho “mẹ tròn con vuông”, sau là để trình với nội – ngoại, họ hàng, lối xóm về đứa cháu sau một tháng chào đời. Lễ đầy tháng là chức mừng cho đứa trẻ sinh ra hòa nhập với thế giới con người và sống khỏe mạnh, được nâng niu, chúc tụng, để cộng đồng có trách nhiệm giúp đỡ, cưu mang, che chở…

Ông bà ta xưa quan niệm rằng đứa trẻ được sinh ra là do các vị Đại Tiên (Bà Chúa Đầu thai) hay còn gọi là 12 Mụ Bà nặn ra. Mỗi Mụ Bà sẽ có trách nhiệm nặn ra một bộ phận cho đứa trẻ như mắt, mũi, tay, chân, tóc… xấu hay đẹp cũng là do tay các Mụ Bà nặn ra.

Đứa trẻ vừa mới chào đời hãy còn xa lạ với thế giới xung quanh.Trẻ phải luôn được mẹ ôm ấp, để nghe nhịp đập con tim, hơi thở của mẹ như hồi nằm trong bụng mẹ để dần tiếp xúc, quen dần và thích nghi với mọi thứ từ thế giới bên. Cho nên khi trẻ vượt qua 30 ngày đầu và khỏe mạnh thì cha, mẹ phải thực hiện nghi lễ cúng ăn mừng còn gọi là lễ cúng đầy tháng.

1. Mụ bà Trần Tứ Nương, coi việc sanh đẻ (chú sinh)2. Mụ bà Vạn Tứ Nương, coi việc thai nghén (chuyển sinh)3. Mụ bà Lâm Cửu Nương, coi việc thụ thai (thủ thai)4. Mụ bà Lưu Thất Nương, coi việc nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé5. Mụ bà Lâm Nhất Nương, coi việc chăm sóc bào thai (an thai)6. Mụ bà Lý Đại Nương, coi việc chuyển dạ (chuyển sinh)7. Mụ bà Hứa Đại Nương, coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản)8. Mụ bà Cao Tứ Nương, coi việc ở cữ (dưỡng sanh)9. Mụ bà Tăng Ngũ Nương, coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)10. Mụ bà Mã Ngũ Nương, coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử)11. Mụ bà Trúc Ngũ Nương, coi việc giữ trẻ (bảo tử)12. Mụ bà Nguyễn Tam Nương, coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ

Ngoài ra, còn có 3 Đức ông: Thánh sư, Tổ sư và Tiên sư với chức năng truyền dạy nghề nghiệp cho bé trong tương lai (không phải 13 đức thầy).

Chuẩn bị lễ vật cúng lễ đầy tháng cho bé

Một số gợi ý như sau:– Cúng Mụ bà3 đĩa xôi3 tô chè12 chén chèHàng mã (giấy tiền vàng bạc)

– Cúng Đức ông3 chén cháo1 con vịt chéo cánh luộc chínHàng mã (giấy tiền vàng bạc)1 tô cháo

Ngoài ra, có thể sử dụng thêm những vật cúng khác như:– 12 đôi hài xanh– 12 nén vàng màu xanh– 12 bộ váy áo xanh– 12 miếng trầu cánh phượng– 12 bộ đồ chơi– 12 con cua– 12 con ốc– 12 con tôm– Bánh kẹo, hoa quả,… chia thành 12 phần bằng nhau.

Bài cúng trong lễ đầy tháng cho bé

Sau khi bày lễ vật, một trưởng tộc hoặc người biết thực hành nghi lễ, thắp ba nén hương khấn nguyện: “Hôm nay, ngày (mùng)… tháng… (âl), ngày cháu (nội hay cháu ngoại…) họ, tên… tròn 1 tháng tuổi, gia đình chúng tôi bày mâm lễ vật này, cung thỉnh thập nhị mụ bà và tam đức ông trước về chứng minh nhận lễ, sau tiếp tục phù trợ cho cháu (tên…) mạnh tay, mạnh chân, mau lớn, hiền, ngoan, phù trợ cho gia đình an vui, hạnh phúc”.

Sau nghi thức cúng kính là nghi thức khai hoa còn gọi là “bắt miếng”. Đứa bé được đặt ngay trên bàn giữa, chủ lễ rót trà thấp hương xin phép bắt miếng. Xong, bồng đứa trẻ một tay, tay kia cầm một nhánh hoa điệp (có thể hoa khác) vừa quơ qua, quơ lại trên miệng cháu bé vừa dạy những lời tốt đẹp như sau:Mở miệng ra cho có bông, có hoa,Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,Mở miệng ra cho có bạc, có tiền,Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…

Tiếp sau là lời chúc mừng và tặng quà hoặc tiền lì xì của khách mời, của dòng họ bà con cho cháu bé và gia đình nhân ngày cháu tròn một tháng tuổi.

Lễ đầy tháng là hình thức tín ngưỡng dân gian mang đậm dấu ấn của tín ngưỡng thờ mẫu, qua đó cho thấy tín ngưỡng dân gian nói chung luôn hướng con người không chỉ biết có hiện tại, tương lai, mà còn nhận rõ truyền thống văn hóa mang tính bản sắc của gia đình – xã hội. Đồng thời Lễ đầy tháng còn là sự biểu hiện của những ước muốn tốt đẹp của các thế hệ trước đối với các thế hệ kế thừa.