Cúng gà đêm giao thừa là một nét đẹp trong văn hóa Việt Nam, đó là một nét đẹp trong phong tục của người Việt xa xưa, thế nhưng cúng bằng loại gà nào và cách để chọn được một chú gà ngon thì có lẽ không phải ai cũng biết.
Thông thường thì có thể cúng bất cứ loại gà nào, nhưng để bày tỏ lòng thành và sự tôn kính của gia chủ đối với tổ tiên và cầu xin một năm mới tốt lành thì tốt nhất nên chọn loại gà ta tơ. Hơn nữa, vì giao thừa (trừ tịch) là đêm mà theo quan niệm dân gian thì mặt trời ngủ sâu nhất, bởi thế nên các cụ ta thường hay cúng gà trống hơn là gà mái với hy vọng con gà sẽ cất cao tiếng gáy đánh thức mặt trời dậy để cả năm được tràn ngập ánh sáng, mưa thuận gió hòa, con đường tiền tài, sức khỏe… được rạng rỡ, sáng sủa.
Để chọn được một con gà trống tơ (gà giò) ngon, mình thường chọn những con mào đỏ tươi nhú đều nhau, chân vàng, lông mượt là gà khỏe, ức đầy, bấm nhẹ phía dưới ức thấy xương mềm là gà non, vạch nhẹ lông ra thấy da ấm, mềm, mỏng là gà ngon, đạt tiêu chuẩn. Đặc biệt, mình không bao giờ chọn những con mào tím tái, mắt lờ đờ, chân lạnh, ủ rũ, dáng vẻ mệt mỏi, đầu lúc nào cũng chúi xuống dưới, chảy nước dãi, hậu môn to, phân trắng loãng…
Chọn xong chú gà giò ưng ý rồi, nhưng để luộc được sao cho ngon và nhìn đẹp mắt cũng là một công việc không hề dễ dàng. Nếu luộc kỹ để thịt bên trong thật chín thì lớp da và thịt bên ngoài bị nhừ, còn nếu giữ được lớp da ngoài còn độ dai, giòn thì lớp thịt và xương bên trong sẽ không chín, thậm chí còn nguyên máu đỏ.
Để luộc một con gà ngon ngày Tết thì khi luộc mình cho gà vào nồi ngay khi nước còn lạnh, như vậy thịt sẽ chín dần từ ngoài vào trong. Nếu để nước sôi mới cho vào, gà khó chín đều, da sẽ nứt. Nếu là gà đông lạnh, mình để rã đông hoàn toàn rồi mới luộc, nếu không thì phải luộc rất lâu và không biết khi nào thịt mới chín.
Khi nước đã sôi, mình vặn nhỏ lửa vì nếu để sôi sùng sục thì phần thịt ở đùi sẽ co tụt lên, rất xấu. Sau khi nước sôi khoảng 5 phút, mình vặn nhỏ bếp hết cỡ, để trong 5 phút nữa rồi tắt và đậy vung kín chừng 20 phút. Mình thường dùng đầu đũa chọc vào gà, nếu đũa đâm xuyên dễ dàng, nước ứa ra không có màu đỏ là đã chín.
Để tránh tình trạng sau khi gà luộc xong da bị sậm, xỉn màu thì mình vớt gà ra khỏi nước sôi ngay khi thấy gà vừa chín tới và ngâm luôn con gà còn đang nóng hổi vào thau nước sạch, nước lạnh càng tốt. Mình ngâm đến khi nào thịt gà nguội hẳn mới nhấc ra để giữ màu da không bị thâm đi. Sau đó nếu có điều kiện thì mình chờ con gà ráo nước rồi dùng mỡ da gà đã rán vàng (mỡ của chính nó hoặc con gà khác, có thể là gà công nghiệp cũng được) quét một lớp lên da con gà vừa luộc. Nếu làm như vậy thì đảm bảo chú gà giò để cúng trong đêm giao thừa của gia đình bạn sẽ có màu vàng bóng và căng mượt, trông con gà rất hấp dẫn.
Cúng gà đêm giao thừa, tết “Ông Công Ông Táo” là một nét đẹp trong văn hóa Việt Nam, những thế hệ sau cần phải gìn giữ truyền thống có từ lâu đời này, không nên vì ảnh hưởng của thời cuộc làm mai một đi một nét đẹp trong phong tục dân tộc của Việt Nam.