Cứ mỗi dịp tết đến xuân về, nhân dân ta lại có rất nhiều nghi thức thờ cúng quan trọng cần phải thực hiện, và một trong số đó là lễ tạ đất hay còn gọi là lễ tạ Thổ Công. Đây là nghi lễ các hộ gia đình dùng để tạ ơn các vị thần cai quản đất đai nơi nhà mình ở. Vậy bạn đã thực sự hiểu rõ về nghi thức này hay chưa? Lễ cúng này nên được thực hiện như thế nào?
1. Vì sao lại có lễ cúng tạ đất cuối năm?
Theo quan niệm của các nước châu Á, thần Thổ Công hay Thổ Địa là vị thần cai quản đất đai của một vùng nào đó. Người sống trên mảnh đất ấy sẽ nhận được sự che chở, bảo hộ của thần.
Chính vì thế mà mỗi khi có những công việc nào cần động chạm đến đất đai, ví dụ như xây sửa nhà cửa, đào giếng, mở huyệt… nhân dân ta đều phải cúng để xin phép thần Thổ Công trước.
Thổ Công là một trong những vị thần rất được coi trọng trong mỗi gia đình, do đó nếu chú ý quan sát trên bàn thờ, ta sẽ thấy bát hương thờ vị thần này luôn là bát hương lớn nhất, đặt ở giữa, còn hai bát hương ở hai bên thì nhỏ hơn, bên trái là bát hương bà cô tổ, bên phải là bát hương thờ gia tiên.
Lễ cúng tạ đất được thực hiện vào cuối năm như một hình thức tri ân vị thần đất này đã phù hộ độ trì cho cả gia đình mình trong cả năm nay. Thông thường, ta có thể thực hiện công việc này ở ngay trên bàn thờ gia đình mình.
Trước đây, theo phong tục dân gian xưa, lễ tạ Thổ Công và lễ cúng ông Công ông Táo là hai nghi lễ khác nhau, trong đó lễ tạ Thổ Công được thực hiện trước, sau đó mới đến lễ cúng ông Công ông Táo.
Tuy nhiên, vì hiện tại không phải gia đình nào cũng có thời gian làm đầy đủ được cả hai lễ, nên người ta thường nhập hai lễ vào cùng một ngày, thường là ngày 23 tháng Chạp hàng năm.
Trong lễ cúng tạ đất cuối năm, các hộ gia đình nếu có nhu cầu và điều kiện thì thường làm luôn công việc cắt tỉa và hóa chân nhang. Các lễ vật được mua trong dịp tết năm trước, phục vụ theo niên vận của năm trước cũng có thể hóa luôn vào lúc này.
2. Cúng tạ đất cuối năm Kỷ Hợi 2019 vào ngày nào?
Năm Kỷ Hợi 2019, cúng tạ đất cuối năm vào ngày nào thì phù hợp, tốt đẹp? Đây là thắc mắc của khá nhiều người.
Có khá nhiều quan điểm về vấn đề này. Có quan điểm cho rằng, nên tiến hành cúng tạ đất từ sau Rằm tháng Chạp và trước ngày cúng ông Công ông Táo. Nhưng cũng có quan điểm cho rằng, nghi lễ cúng tạ đất có thể tiến hành từ ngày 15 tháng Chạp đến ngày 30 Tết.
Thiết nghĩ, dù là thời gian nào đi nữa, nếu chọn được ngày đẹp cũng như thành tâm cầu khấn, tri ân các vị thần cai quản đất đai đều được.
Theo chúng tôi trong tháng Chạp năm Kỷ Hợi 2019 có những ngày đẹp để tiến hành cúng tạ đất cuối năm gồm:
– Ngày 16 tháng Chạp (tức ngày 10/1/2020 dương lịch): Kỵ tuổi Giáp Ngọ, Canh Ngọ, Bính Tuất, Bính Thìn.
– Ngày 17 tháng Chạp (tức ngày 11/1/2020 dương lịch): Kỵ tuổi Ất Mùi, Tân Mùi, Đinh Hợi, Đinh Tị.
– Ngày 21 tháng Chạp (tức ngày 15/1/2020 dương lịch): Kỵ tuổi Kỷ Hợi, Quý Hợi, Quý Sửu, Quý Tị, Quý Mùi.
– Ngày 23 tháng Chạp (tức ngày 17/1/2020 dương lịch):Kỵ tuổi Đinh Sửu, Ất Sửu.
– Ngày 24 tháng Chạp (tức ngày 18/1/2020 dương lịch): Kỵ tuổi Nhâm Dần, Mậu Dần, Giáp Tý, Giáp Ngọ.
– Ngày 26 tháng Chạp (tức ngày 20/1/2020 dương lịch): Kỵ tuổi Bính Thìn, Giáp Thìn, Bính Thân, Bính Dần, Bính Tuất.
– Ngày 28 tháng Chạp (tức ngày 22/1/2020 dương lịch): Kỵ tuổi Mậu Ngọ, Nhâm Ngọ, Canh Dần, Canh Thân.
– Ngày 29 tháng Chạp (tức ngày 23/1/2020 dương lịch): Kỵ tuổi Kỷ Mùi, Quý Mùi, Tân Mão, Tân Dậu.
3. Chuẩn bị lễ cúng Thổ Công sao cho đúng?
Vào dịp này, các gia đình chuẩn bị lễ lạt đầy đủ, chu đáo theo đúng truyền thống gia đình mình hoặc theo phong tục của địa phương mình, nhưng không cần phải chuẩn bị quá cầu kỳ, gây tốn kém không cần thiết. Quan trọng phải là cái tâm của gia chủ khi thực hiện nghi lễ này.
Mỗi vùng miền và mỗi gia đình lại có truyền thống cúng thần linh khác nhau, nhưng về cơ bản, mỗi gia đình đều có 3 bát hương thờ Thổ Công, bà cô tổ và gia tiên.
Sau khi lau dọn bàn thờ, các lễ vật cần sắm sửa và sắp lên thường là như sau:
– Hương thơm, một đĩa gạo, một đĩa muối trắng
– Hoa tươi ( hoa hồng đỏ) 10 bông chia ra hai lọ hai bên
– Trầu 3 lá, Cau 3 quả cành dài đẹp
– Trái cây 2 đĩa bày ở hai bên
– Xôi trắng 2 đĩa to cũng bày hai bên
– Gà luộc nguyên con bày vào 1 đĩa (Gà giò hoặc là trống thiến) hoặc là một cái chân giò lợn (chân trước) luộc, chân trái hay phải đều được.
– Rượu trắng 0,5 lít + Chén đựng rượu 3 cái
– 10 lon bia + 6 lon nước ngọt bày ở hai bên ban thờ
– 1 bao thuốc lá + 1 gói chè (1 lạng/gói)
– Một số bánh kẹo bày vào một đĩa to.
– Ở một số gia đình thường có đèn thờ thì không cần phải dùng nến cốc, nếu không có đèn thờ thì phải dùng đôi nến khi thắp hương làm lễ.
Phần mã thì có:
– 6 con ngựa (5 con ngựa 5 màu đỏ, xanh, trắng, vàng, chàm tím) cùng với 5 bộ mũ, áo, hia ( loại nhỏ) kèm theo ngựa là cờ lệnh, kiếm, roi. Mỗi ngựa trên lưng đặt 10 lễ tiền vàng. Và 1 con ngựa đỏ to hơn 5 con ngựa trên, cũng kèm theo mũ, áo, hia nhưng to hơn và cờ, roi, kiếm.
– 1 cây vàng hoa đỏ (1000 vàng)
– 1 đĩa đựng 50 lễ vàng tiền (dâng gia tiên)
4. Văn khấn tạ Thần linh Thổ địa đúng chuẩn theo Văn khấn cổ truyền
Nam Mô A Di Đà Phật!
Con kính lạy:
– Quan đương xứ thổ địa chính thần
– Thổ địa Ngũ phương Long mạch Tôn thần,
Hôm nay là ngày…tháng…năm…, nhằm tiết …..
Chúng con là:……………
Thành tâm sắm sanh phẩm vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Chư vị Tôn Thần về việc lễ tạ thần linh Thổ Địa .
Gia đình chúng con nhờ có duyên lành mà đến an cư lạc nghiệp nơi này. Đội ơn thần linh Thổ địa che chở, ban ân, đất này được phong thủy yên lành, khí sung, mạch vượng, bốn mùa không hạn ách tai bay, tám tiết có điềm lành tiếp ứng. Trong ngoài ấm êm, toàn gia mạnh khỏe.
Nay nhằm ngày lành tháng tốt, gia đình chúng con sắm sửa lễ tạ mong báo đáp ân thâm, tỏ lòng tôn kính. Cúi xin Chư vị Tôn Thần lai giáng án tiền, nhận hưởng lễ vật, chứng minh tâm đức.
Cung kính nghĩ rằng thần linh Thổ địa sẽ tùy duyên ứng biến phù hộ cho gia đình chúng con được an cư, đạt được những điều mong ước, cho nhà cao cửa rộng, cho tăng tài tiến lộc, cho nhân vật hưng long.
Âm dữ dương đồng, dốc lòng cầu khấn, cúi xin soi tận, ý khẩn tâm thành.
Kính thỉnh Bản gia tiên tổ liệt vị chân linh đồng lai hâm hưởng.
Cẩn cáo!
5. Cúng tạ đất cuối năm bằng Kinh Địa Tạng
Nhiều gia đình theo đạo Phật đã lễ tạ Thần bằng tụng kinh Địa Tạng, lợi lạc và lễ nghĩa không cầu kỳ, cụ thể:
Hoa tươi, trái cây, các món đồ chay, hương đèn trên ban thờ Phật, hoặc trên chiếc bàn nhỏ đặt ở gần cửa đi, hay giữa nhà – nơi sạch sẽ. Gia chủ ăn mặc chỉnh tề (quần dài, áo dài tay), sạch sẽ.
Kinh Địa Tạng dù là giấy hay trong điện thoại nên kê đặt, chứ không nên để dưới nền nhà để đọc. Sau khi lên hương thì ngồi bán già, khoanh chân đọc nghi thức kinh Địa Tạng, quá trình đọc cần giữ tâm thái cho trang nghiêm, thành kính vì theo quan niệm đạo Phật như thế mới có nhiều lợi lạc, bởi trong lúc trì tụng kinh sẽ có nhiều chư Thiên, Long Thần, Hộ Pháp đến dự lễ.
Cách lễ tạ Thần này cần nhiều thời gian hơn cách thông thường khác (vì 1 bộ kinh Địa Tạng 3 cuốn Thượng, Trung, Hạ) và phải đọc 3 giờ mới hết, nhưng lợi lạc thì rất lớn, các thiện thần và thần Thổ Công sẽ bảo hộ nơi đất sinh sống của gia chủ bình an, may mắn, âm phù, dương trợ đến với gia đình. Nhưng để được các thiện thần bảo hộ, thì người sống trên mảnh đất đó cần sống hướng thiện, phù hợp với tâm chí của các ngài.
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo!
Ngọc Hân!