Bài cúng cơm cho người đã khuất, còn gọi là văn khấn lễ Chúc Thực. Đây là bài cúng dùng trong lễ dâng cơm cho người vừa mất khi linh cữu còn đặt trong nhà. Đây là nét đặc trưng trong nghi thức tang chế của người Việt.
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần quân.
Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ họ………
Hôm nay là ngày… tháng… năm…
Con trai trưởng (hoặc cháu đích tôn) là………
Vâng theo lệnh của mẫu thân/phụ thân và các chú bác, cùng với anh rể, chị gái và các em trai gái dâu rể, con cháu nội ngoại kính lạy.
Nay nhân lễ Chúc Thực theo nghi lễ cổ truyền
Kính dâng lễ mọn biểu lộ lòng thành,
Trước linh vị của: Hiển… chân linh
Xin kính cẩn trình thưa rằng:
Thiết nghĩ! Nhân sinh tại thế,
Họa mấy người sống tám, chín mươi,
Đôi ba mươi năm cũng kể một đời.
Song vận số biết làm sao tránh được
Nhớ hồn thuở trước: trong buổi xuân xanh
Ơn mẹ cha đạo cả sinh thành, đêm ngày dạy dỗ:
Đường ăn, nỗi ở, việc cửa việc nhà.
Lại lo bề nghi thất, nghi gia
Cho sum họp trúc, mai mấy đóa
Cương thường đạo cả, lòng những lo hiếu thảo đền ơn
Nếp kiệm cần hằng giữ sớm hôm.
May nối được gia đường cơ chỉ,
Ba lo bảy nghĩ, vất vả trăm bề
Cho vẹn toàn đường nọ lối kia,
Tuy khó nhọc chưa cam thỏa dạ;
Bỗng đâu gió cả, phút bẻ cành mai,
Hoa lìa cây, rụng cánh tơi bời.
Yến lìa tổ, kêu xuân vò võ.
Tưởng hồn trường thọ, dìu con em, khuyên nhủ nên người.
Ai ngờ trăng lặn sao dời, hồn đã biến về nơi Tây Trúc
Từ nay lấy ai chăm sóc, ngõ cúc, tường đào.
Từ nay quạnh bóng ra vào, cõi Nam, cành Bắc.
Ngày chầy sáu khắc, đêm vắng năm canh:
Tưởng phất phơ thoáng hiện ngoài mành.
Tưởng thấp thoáng bóng hình trên khói
Hiên mai bóng rọi, vào ngẩn ra ngơ.
Hết đợi thôi chờ, nắng hồng giá lạnh
Ai hay số mệnh!
Thuốc trường sinh, cầu Vương mẫu chưa trao.
Bút Chú tử, trách Nam Tào sớm định.
Bùi ngùi cám cảnh, tuôn rơi hàng nước mắt dầm dầm
Nhớ nơi ăn, chốn ở, buồng nằm:
Như cắt ruột, xét lòng con trên trần thế.
Mấy dòng kể lể. Chiêu hồn về than thở nguồn cơn.
Cầu anh linh phù hộ cháu con.
Cầu Thần Phật độ trì, cho vong hồn siêu thoát
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Cách cúng người mới mất như thế nào cho đúng?Theo quan niệm một số người, cúng cơm là cách biểu lộ sự yêu thương đối với người đã khuất. Vì thế, trong cách cúng cơm cho người đã khuất thì thường dâng lên vong linh người mất giống với thức ăn hàng người của những người còn sống trong gia đình.
Tuy nhiên, khi sang thế giới bên kia, người chết nên được dâng những món chay tịnh, thanh khiết và nhẹ nhàng. Đặc biệt cúng cơm người chết trong thời gian 49 ngày không nên sử dụng thức ăn mặn, tránh sát sanh.
Trong giai đoạn này, người trong gia đình vẫn còn cảm giác vong linh người đã khuất còn hiện hữu trong nhà. Người mất cũng có nhiều vấn vương với người còn sống nên họ nhận thức được đói no, ấm lạnh. Vì thế, việc khai yết hầu để khơi dậy nhận thức của hương linh. Họ sẽ nhận ra đồ ăn thức uống đó là dành cho họ để họ thụ hưởng và hấp thụ.
Khoảng thời gian cúng 3 ngày sau khi mất cũng cần cầu siêu cho các linh hồn, để họ nhận thức rõ về thế giới thực tại và nhận ra hướng đi sao cho đúng đắn, sao cho đến được cõi giới tốt đẹp hơn.
Khi đọc bài cúng cơm hàng ngày cho người mới mất, bạn nên viết ra giấy bởi văn khấn rất dài và khó nhớ. Khi đọc nên đọc thầm, đủ cho mọi người nghe, đặc biệt là tên húy của người vừa mất. Tránh đọc quá to, bởi cô hồn bên ngoài sẽ nghe thấy và vào tranh thức ăn với người đã khuất.