Cúng cô hồn là hoạt động tâm linh rất lâu đời tại Việt Nam. Bằng việc thực hiện nghi thức cúng tế cho các cô hồn người đang sống sẽ cảm thấy cuộc sống an lành và yên ấm hơn. Trong nghi thức cúng cô hồn thì bài cúng cô hồn là một trong những thứ cần lưu tâm hàng đầu.
Trả lời cho câu hỏi tháng cô hồn là gì thì dựa vào truyền thuyết dân gian. Ngày mùng 2/7 (Âm lịch) Diêm Vương ra lệnh bắt đầu mở Quỷ Môn Quan, thả cho quý ra tứ phương. Đến 12h00 đêm ngày 14/7 (Âm lịch) thì ma quỷ phải quay lại địa ngục. Bởi vậy, nhiều nơi vào đêm 14/7, họ đốt nhiều nến, hóa mã vàng bạc hoặc giết thịt gà, vịt để cúng quỷ đói. Khi cúng quỷ đối họ cầu được bình an, yên ấm, hành phúc và những điều tốt đẹp nhất cho gia đình mình. Đồng thời cuộc sống của họ không bị ma quỷ phá hoại.
Xét về nguồn gốc sâu xa của tháng cô hồn thì gắn với Đạo giáo của Trung Hoa. Vì theo đạo Phật không có chủ trương sát sinh hoặc đốt vàng mã để cúng quỷ thần. Trong đạo Thiên Địa Thủy của Trung Quốc (còn gọi là Tam Nguyên) thì 3 nguyên khí căn bản tạo ra và nuôi dưỡng vạn vật là Trời đất và nước xếp vào 3 ngày âm lịch trong năm thì có:
Theo đó Tam Nguyên Nhật là sinh nhật của Tam Quan Đại Đế trong Đạo giáo, địa vị của ba đại đế này chỉ đứng sau Ngọc Hoàng Thượng Đế. Trong đó, ngày Trung Nguyên là sinh nhật của “Địa quan xá tội đại đế”cai quản ở vùng đất và trở thành một ngày lễ lớn trong đạo. Ngoài ra Địa Quan còn chia Trung Quốc thành 12 châu mang đến cho cuộc sống của người dân ổn định. Ngoài ra tính cách của vị này có hiếu cho nên lễ sinh nhật của vị này cũng được coi là ngày lễ báo hiếu (Vu lan).
Theo dân quan niệm thì tháng 7 Âm lịch là tháng cô hồn, tháng của ma quỷ, đặc biệt là thời điểm rằm tháng bảy. Nhiều nơi còn gọi ngày này là ngày xá tội vong nhân. Bởi họ cho rằng ngày này Diêm Vương mở Quỷ Môn Quan để ma quỷ được tự do trở về dương thế. Bên cạnh đó, trong quan niệm của người Trung Quốc thì nguồn gốc của việc cúng cô hôn là tháng 7 Âm lịch Diêm Vương mở cửa Quỷ Môn Quan từ ngày 2/7 để quỷ đói được lên trần gian và đến rằm thì quay về.
Trong ngày cúng cô hồn, người trần gian cúng cháo, cúng gạo, muốn cho quỷ đói để chúng không quấy nhiễu cuộc sống của họ. Hơn nữa, có một số nơi ở Việt Nam còn bổ sung trong bài cúng cô hồn cách gọi quỷ đói là thần cửa sau hay anh em tốt để lấy lòng quỷ đói.
Hàng năm, người Việt cúng cô hồn kéo dài khoảng một tháng (tháng 7 Âm lịch). Thời gian cúng còn tùy thuộc vào từng địa phương, từng gia định chứ không có một quy định rõ ràng nào. Ngoài ra, người Việt cũng quan niệm trong tháng cô hồn không đem lại may mắn nên hầu hết họ dừng công việc cưới hỏi, xây dựng, mua nhà, mua xe,… qua tháng 7 sẽ tiếp tục thực hiện.
Cúng cô hồn hàng tháng và cách cúng cô hồn hàng tháng
Không chỉ có tục cúng cô hồn vào tháng 7, nhiều người còn cúng cô hồn hàng tháng. Với họ việc cúng cô hồn là một hành động từ bi bác ái, thể hiện tinh thần chia sẻ sự đau khổ với chúng sinh thiếu phước, bị đói khát triền miên, lang thang từ lâu không được siêu thoát hoặc không được người thân cúng kiến. Hành động tích nhiều phước giúp cho người sống có cuộc sống an lành, thoải mái và yên ấm hơn. Không bao giờ phải băn khoăn về những cô hồn bao quanh quấy nhiễu công việc, cuộc sống của họ.
Khi sắm lễ cúng cô hồn hàng ngày bạn sắm lễ và đặt lễ cúng ngoài hành lang hoặc trước cửa nhà, hay những nơi buôn bán. Đồ lễ cúng cô hồn bao gồm:
– 12 chén nhỏ cháo nấu loãng (hoặc cơm vắt)
– Mía chặt khúc 15cm nguyên vỏ
Cúng cô hồn hàng tháng thì chỉ cần chuẩn bị những đồ đơn giản, chứ không cần cầu kỳ như cúng cô hồn tháng 7. Đồ cúng sau khi hoàn thành cúng cô hồn thì người cúng không ăn cũng không đem vào nhà mà có thể cho trẻ con hoặc ăn mày. Hàng mã đốt ngay tại chỗ cúng và muối gạo rải ra xa.
Đối với người miền Nam họ cúng cô hồn hàng tháng vào ngày mùng 2 hoặc 16 hàng tháng âm lịch, còn ở miền Bắc, miền Trung thì cúng mùng 1 hoặc 15 (rằm) hàng tháng và thường cúng vào chiều tối. Nếu bạn chưa có bài cúng cô hồn thì có thể sử dụng bài văn khấn dưới đây để cúng hàng tháng hoặc rằm tháng 7 đều được.
Nội dung bài cúng cô hồn như sau:
Những điều nên hay không nên làm trong tháng cô hồn
Trong tháng cô hồn thì làm lễ cúng rằm tháng 7 là hoàn toàn đúng đắn. Cúng rằm tháng 7 không cần phải mâm cao cỗ đầy, quan trọng là lòng thành, lương tâm và thái độ cúng của mỗi người. Trong những ngày này nếu có điều kiện nên đi chùa làm lễ Vu Lan để tỏ lòng báo hiếu với người thân đã qua đời vào ban ngày. Tiếp đó khi về nhà làm một mâm cơm chay thắp hương cho bàn thờ người thân. Đồng thời cần chuẩn bị mâm cúng cho cô hồn chưa được siêu thoát vào khoảng chiều tối.
Đặt mâm lễ cúng cô hồn ở ngoài sân, tuyệt đối nên nhớ không đặt ngoài bậu cửa. Bên cạnh đó cũng có thể cúng cô hồn tại chùa. Khi buổi cúng kết thúc thì vãi gạo và muối ra sân, ra đường và đốt vàng mã.
Lễ vật cúng cô hồn nên cho trẻ nhỏ, hoặc người ăn mày. Ở một số nơi còn có hình thức giật lễ vật cúng. Bởi theo quan niệm của họ nếu người sống giành giật được càng nhiều lễ vật của cô hồn thì có nghĩa là càng mua chuộc được lũ cô hồn nên không đến quấy phá gia đình nữa.
– Trong tháng cô hồn không treo chuông gió ở vị trí đầu giường. Bởi tiếng chuông gió sẽ thu hút sự chú ý của ma quỷ, khi bạn ngủ sẽ không được an giấc mà dễ bị chúng xâm nhập quấy phá.
– Nếu không muốn gặp những điều không may thì những người yếu bóng vía không nên đi chơi đêm vào ngày này trong tháng 7.
– Những ngày trong tháng cô hồn không nên phơi quần áo qua đêm vì ma quỷ sẽ mượn và để lại quỷ khí trong bộ quần áo của bạn. .
– Không nên hù hay dọa người khác giật mình vì họ sẽ dễ bị ma quỷ xâm nhập những lúc này.
– Tuyệt đối không tự ý đốt vàng mã sẽ khiến cho ma quỷ có thể bu đến
– Những đồ cúng cho ma quỷ không được ăn vụng, ngoài ra nếu chưa cúng mà đã đọc bài cúng cô hồn cầu xin thì sẽ rước họa vào thân.
– Không nên chụp ảnh vào ban đêm, bởi ma quỷ luôn lảng vảng xung quanh sẽ vô tình vào hình chung với bạn. Đó là điều không tốt.
– Không được để mũi dép hướng về phía giường khi bạn ngủ, vì ma quỷ sẽ đoán được người sống đang nằm trên giường và lên giường ngủ với bạn.
– Thức khuya trong thời gian này dễ bị nhiễm quỷ khí nên không nên thức quá khuya.
– Không nên nhặt tiền rơi ra đường bởi vì rất có thể đây là tiền cúng ma quỷ, nhặt là phạm kỵ có thể gặp tai họa,…