Bạn đang xem bài viết Lý Do Tết Hàn Thực Người Việt Thường Cúng Gia Tiên Bánh Trôi Bánh Chay được cập nhật mới nhất trên website Apim.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Hàng năm cứ đến ngày 3.3 (âm lịch), nhiều gia đình người Việt lại làm bánh trôi, bánh chay thắp hương lên bàn thờ tổ tiên. Chính phong tục này đã làm Tết Hàn thực mạng đậm văn hóa người Việt.
Nguồn gốc ngày Tết Hàn thực
Theo các nhà nghiên cứu về văn hóa, Tết Hàn thực ở Việt Nam được bắt nguồn từ một điển tích của Trung Quốc qua tiểu thuyết Đông Chu liệt quốc được lưu truyền tới ngày nay.
Đó là vào đời Xuân Thu, vua Tấn Văn Công nước Tấn, gặp loạn phải bỏ nước lưu vong, nay trú nước Tề, mai trú nước Sở.
Lúc bấy giờ, có một người hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi, theo vua giúp đỡ mưu kế. Một hôm, trên đường lánh nạn, do lương thực hết nên Giới Tử Thôi phải lén cắt một miếng thịt đùi mình nấu lên dâng vua. Vua ăn xong hỏi ra mới biết, đem lòng cảm kích vô cùng.
Giới Tử Thôi theo phò Tấn Văn Công trong 19 năm trời, cùng nhau nếm trải bao nhiêu gian truân nguy hiểm. Về sau, Tấn Văn Công giành lại được ngôi báu trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công trong khi tòng vong, nhưng lại quên mất công lao của Giới Tử Thôi.
Giới Tử Thôi cũng không oán giận gì, nghĩ mình làm được việc gì, cũng là cái nghĩa vụ của mình, chứ không có công lao gì đáng nói. Nghĩ vậy, Giới Tử Thôi về nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn.
Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm. Giới Tử Thôi không chịu rời Điền Sơn ra lĩnh thưởng, Tấn Văn Công hạ lệnh đốt rừng, ý muốn thúc ép Giới Tử Thôi phải ra, nhưng ông nhất định không chịu tuân mệnh. Rốt cục cả hai mẹ con ông đều chết cháy.
Tết hàn thực của người Việt gắn với bánh trôi, bánh chay
Vua thương xót, lập miếu thờ và hạ lệnh trong dân gian phải kiêng đốt lửa ba ngày, chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để tưởng niệm (khoảng từ mồng 3.3 đến mồng 5.3 Âm lịch hàng năm).
Theo nhà nghiên cứu văn hóa Trần Lâm Biền, Tết Hàn thực của người Việt không phải để tưởng nhớ đến Tử Thôi mà mang ý nghĩa đánh dấu sự chuyển mình của vạn vật.
Khi tiết trời bước sang tháng 3 sẽ bắt đầu nóng lên, chuẩn bị bước sang mùa hè. Người Việt xưa đã sáng tạo ra món bánh trôi, bánh chay là những món ăn nguội, mang tính mát. Món ăn này vị ngọt thanh, rất phù hợp cho những ngày nóng nực.
Theo TS Nguyễn Ánh Hồng – Trưởng Khoa Văn hóa Phát triển (Học viện Báo chí và Tuyên truyền), trong Tết Hàn thực, người Việt thường dùng bánh trôi, bánh chay để cúng gia tiên. Vì thế, ngoài tên gọi Tết Hàn thực, ngày 3.3, với người Việt còn có tên gọi khác là Tết bánh trôi, bánh chay.
Việc dùng bánh trôi, bánh chay để cúng lễ cũng mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Nó thể hiện cho văn hóa lúa nước. Cả hai thứ bánh đều được làm từ bột gạo nếp thơm, thành quả lao động vất vả mới có được để dâng lên ông bà, tổ tiên. Đặc biệt, Tết Hàn thực của người Việt chủ yếu mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công lao của những người đã khuất.
Bánh Trôi Bánh Chay Trong Tết Hàn Thực
1.Ý nghĩa Tết Hàn Thực cúng bánh trôi bánh chay
Hàng năm, vào ngày 3 tháng 3 âm người Việt lại vào bếp quây quần cùng làm bánh trôi bánh chay dâng cúng vào dịp tết Hàn Thực. Theo nghĩa tiếng Hán thì “Hàn Thực” có nghĩa là thực phẩm để nguội, lạnh.
Phong tục cúng thức ăn lạnh vào ngày này dù được bắt nguồn từ một câu chuyện xa xưa ở Trung Quốc. Nhưng khi du nhập vào Việt nam ngày lễ này mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tưởng nhớ những người đã khuất.
Những đĩa bánh trôi bánh chay tròn trịa, bóng bẩy còn mang đậm hình ảnh sự tích mẹ Âu Cơ và bọc trăm trứng của người Việt Nam.
Ngoài ra, tết này năm trong thời gian tiết Thanh Minh tháng ba âm lịch là thời điểm nhà nhà cùng nhau sum họp nhằm ngày Thanh Minh đi tảo mộ gia tiên và làm lễ cúng sau đó.
Câu nói “Thanh Minh trong tiết tháng ba, lễ là tảo mộ, hội là đạp thanh” có ý nghĩa sau tiết Xuân phân mưa xuân phùn đã hết tới tháng ba âm lịch là tiết Thanh Minh trời đất quang đãng trong lành. Người dân thường đi xuất hành tảo mộ, cắt cỏ, đắp thêm đất lên mộ để tưởng nhớ tổ tiên, người thân đã khuất.
Từ xưa tới nay sự hiện hữu của bánh trôi bánh chay đã đi vào thơ ca dân tộc như những món ăn đặc trưng phổ biến của người Việt.
“Trôi nước có hiệu Thủy đoàn,
trong đường ngoài bột nổi hòn lênh đênh”
“Thân em vừa trắng, lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non”.
Hai thứ bánh trôi và chay đều làm từ bột gạo thơm. Bánh tạo hình thành từng viên nhỏ, trong nhân đường đỏ, thả luộc trong nồi nước sôi, khi bánh chín nổi lên mặt nước vớt ra. Còn đối với bánh chay thì nặn thành hình tròn dẹt, không nhân, đặt lên đĩa nhỏ, khi ăn đổ nước đường lên trên.
Việc người Việt Nam dùng bánh trôi, bánh chay để cúng lễ ẩn chứa bản sắc dân tộc Việt Nam. Cả bánh trôi và bánh chay đều được làm từ bột gạo nếp thơm. Là thành quả lao động vất vả của người nông dân như bánh chưng, bánh giầy,….
3.Cách làm bánh trôi bánh chay đơn giản tại nhà
Người Việt có tục lệ dâng bánh trôi lễ Hai Bà Trưng vào ngày mùng 6/3 ở Hà Tây. Ngoài ra còn ngày giỗ tổ Hùng vương mùng 10/3 người Việt từ khắp mọi miền tổ quốc về đền Hùng. Thắp hương và dâng cúng những đĩa bánh trôi bánh chay, bánh trưng bánh dày tưởng nhớ công ơn.
Bột nếp
Đường phên hoặc đường phèn
Đậu xanh cà vỏ
Cơm dừa nạo sợi, nước cốt dừa
Mè trắng, gừng thái chỉ
Bột năng
Vani, lá nếp
Xanh: hoa đậu biếc
Nâu: Cacao, cà phê
Xanh: lá nếp, bột trà xanh
Đỏ: gấc chín
Vàng: bí đỏ, nghệ
Tím: lá cẩm, bắp cải tím
Tùy thuộc vào số lượng bánh bạn muốn dùng nhiều hay ít bột. Nhào bột với nước lạnh cho bột dẻo mịn không còn chỗ bột sống hay dấp dính tay.
Khi bạn nhào bột quá khô thì cầm vào sẽ có cảm giác còn hạt bột bên trong. Khối bột hay nứt vỡ không thành khối. Quá nhão thì sẽ có cảm giác hơi ướt và dính tay, sau này luộc bánh sẽ dễ bị nát.
Đối với bánh trôi sử dụng hoàn toàn bột nếp, bánh chay thì có sự pha trộn giữa bột gạo tẻ và bột gạo nếp theo tỉ lệ nếp 9 tẻ 1, hoặc nếp 8 tẻ 2.
Nhân bánh trôi truyền thống đơn giản chỉ sử dụng đường phên, đường phèn. Cắt miếng vuông nhỏ không những ngon mà còn rất tốt cho sức khỏe. Có tác dụng bổ sung khí huyết, làm ấm cơ thể, kích thích máu lưu thông. Đối với bánh chay thì thường không sử dụng nhân nhưng nếu bạn thích thì làm nhân tương tự bánh trôi.
Nếu không sử dụng đường làm nhân bạn hãy dùng đậu xanh hấp chín xay nhuyễn cùng đường. Cho thêm dừa nạo vụn và vani cho thơm nếu muốn sau đó vo viên vừa với áo bánh.
d) Tạo hình bánh
Thực hiện phân chia bột thành những phần nhỏ bằng nhau. Có kích thước bằng cỡ ngón tay cái. Vo viên dùng tay ấn dẹt rồi cho một viên đường phên hay nhân đậu vào giữa vỏ bánh.
Khéo léo điều chỉnh vỏ bánh bọc kín nhân. Sao cho không để nhân bên trong không lộ ra ngoài miếng bột. Tiếp đó bạn xoa tròn viên bột trong lòng bàn tay để bánh tròn trịa.
Nếu muốn bắt mắt hơn cho bánh bạn có thể nặn tạo hình phối thêm bột nếp đã trộn màu khác. Hình thú, tai thỏ, mặt mèo, hoa trái,…
Thông thường bánh chay sẽ nặn hình tròn dẹt, bánh trôi nặn tròn đều.
Bạn cần đun một nồi nước sạch tới khi sôi thì cho những phần bánh đã nặn xong vào luộc. Chia thành từng lần luộc nếu số lượng làm quá nhiều.
Bánh sau khi vớt bạn xếp lên đĩa, chấm mè lên trên từng viên bánh cho đẹp mắt. Rắc thêm dừa nạo sợi hoặc hạt đậu xanh hấp chín lên trên.
f) Chuẩn bị nước đường chan bánh trôi bánh chay
Bạn cho khoảng một thìa bột sắn hoặc bột năng đầy. Hòa tan với lưng bát tô nước rồi đổ vào nồi, bắc lên bếp và quấy đều. Bạn cho thêm đường và nắm lá nếp, gừng thái chỉ cho thơm. Và nêm nước có độ ngọt thanh mát phù hợp, đừng cho quá ngọt.
Nước đường chan đã sôi, chuyển màu trong và bắt đầu sệt lại là đã đạt đến yêu cầu. Bạn đun nhỏ lửa thêm một chút rồi tắt bếp vớt lá nếp ra. Múc phần nước đường chan vẫn còn nóng vào các bát bánh đã để sẵn.
Sau cùng, bạn trang trí thêm cho đĩa bánh rắc phần đậu xanh hạt cà vỏ hấp chín lên trên. Tiếp đến rắc mè rang và thả một chút dừa nạo sợi lên lớp trên cùng. Thế là bạn đã hoàn thành bát bánh trôi bánh chay ngon miệng, đẹp mắt.
Cuối cùng chúng ta cũng đã hoàn thành những đĩa bánh trôi bánh chay thơm ngon, bắt mắt rồi. Đây không chỉ là món bánh được dùng để dâng lên cúng tổ tiên. Bày tỏ lòng thành kính vào ngày Tết Hàn Thực, mà còn là một món có thể làm ăn hằng ngày. Vừa lòng người lớn, trẻ nhỏ thích thú nữa!
Dịch vụ Đồ cúng Việt chúng tôi chuyên cung cấp các mâm cúng trọn gói. Đặc biệt cung cấp xôi tam sắc, tứ sắc, chè trôi tam sắc, chè đậu trắng cúng đầy tháng thôi nôi cho các bé. Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, thơm ngon tươi mới. Với tay ngề thợ lâu năm đảm bảo sẽ làm thực khách hài lòng.
Công Thức Nấu Bánh Trôi Bánh Chay Cúng Tết Hàn Thực
Tết Hàn Thực với món bánh trôi, bánh chay ” 3 chìm 7 nổi với nước non”. Bánh dẻo, mềm, thơm mùi gạo nếp. Ăn từng viên bánh thấy mật ứa ra nơi khoé miệng. Viên bánh chay với nhân đậu xanh, nước chan chè mát dịu, không ngọt, thơm mùi hoa bưởi của bột sắn. Chả phải món bánh cao sang gì, dân dã thôi nhưng vẫn đẹp đến nao lòng.
Công thức 1:
Nguyên liệu làm bánh trôi, bánh chay:
– Bột làm bánh (Mua sẵn hoặc đi xay)
– Đường mật cắt viên nhỏ
– Vừng rang chín vàng
– Dừa tươi nạo sợi
– Đỗ xanh
– Đường trắng
– Bột sắn dây
Cách làm bánh trôi, bánh chay:
– Bánh trôi:
Chia bột ra từng nhúm nhỏ, dàn đều cho đường vào giữa viên tròn, đun sôi nước thả bánh vào, khi bánh chín nổi lên chúng ta vớt ra chậu nước lạnh cho săn mặt bánh. Sau cùng vớt ra đĩa cho nguội, chấm vừng lên bánh là xong
– Bánh chay ( kì công hơn chút )
+ Đỗ xanh đồ chín cho lượng đường vừa ăn và dừa sợi vào đánh nhuyễn trong lúc nóng (bước này để làm nhân bánh)
+ Lấy bột dàn đều cho nhân đỗ xanh vào giữa viên tròn lại (do nhân đỗ xanh khó to nên cho lượng bột nhiều mới đủ bao kín nhân), sau đó luộc như làm bánh trôi ở trên. Khi chín vớt 2-3 viên chia đều ra từng bát
+ Nấu 1 nồi nước sôi cho lượng đường vừa ăn vào nấu tan, hoà bột sắn dây với nước, rót từ từ vào nồi dùng đũa khấu đều đến khi nước hơi sánh lại là được
+ Múc nước đường vừa nấu vào từng bát bánh chay, để nguội bớt, rắc dừa và vừng lên là ta đã có bát bánh thơm ngon
Công thức 2:
Nguyên liệu làm bánh trôi:
+ 1 gói đường phên làm bánh trôi có thể dễ dàng mua ở ngoài chợ
+ Vừng rang
+ Bột gạo nếp khô
+ Bột gạo tẻ khô, lấy tỉ lệ bột tẻ là 1/10 bột nếp
Cách làm bánh trôi nước:
Nhào bột sao cho có thể viên lại các viên bột dẻo mịn.
Phần bột này dùng cho cả bánh chay và bánh trôi.
– Lấy những cục bột viên trong lại, nhỏ vừa ăn, sau đó làm dẹt ra lấy viên đường cho vào trong, vê tròn lại.
– Cho nồi nước lên bếp, bật lửa lớn cho nhanh sôi, khi nước sôi cho lửa vừa bắt đầu thả những viên bột vào. Chuẩn bị bát nước lạnh bên cạnh.
– Khi thấy bánh bắt đầu nổi lên và phần bột chuyển sang màu trắng đục thì bánh đã chín. Chúng ta vớt bánh ra để vào bát nước lạnh khoảng 3 phút.
– Cho bánh ra đĩa. Chúng ta cứ làm như vậy cho hết mẻ bánh, lấy một ít vừng rắc lên cho thơm và đẹp mắt hơn.
Chú khi rắc vừng trên bánh:
Không cần nói về bột và viên bánh, chỉ nói đến rắc vừng thôi thì không phải cứ rắc lên là ngon đâu. Cũng cần kỹ thuật đấy các bạn
Mẹo rắc vừng cho viên bánh trôi trông ngon và đẹp mắt.
Vừng rang chín.
Chấm đầu ngón tay trỏ vào nước rồi chấm vào túi hoặc bát vừng hoặc dùng đầu đũa tròn.
Đặt nhẹ đầu ngón tay hoặc đũa có vừng lên viên bánh trôi rồi nhấc nhẹ ngón tay hay đầu đũa ra.
Vừng sẽ dính gọn thành từng chấm tròn. Viên bánh cũng hấp dẫn hơn đấy ạ
Hạn chế vụ rắc tóe lóe, nhìn không còn thấy sự hấp dẫn nữa.
Tổng hợp
Vì Sao Tết Hàn Thực 3/3 Cúng Bánh Trôi, Bánh Chay?
Vào ngày Tết Hàn thực 3/3 hàng năm, mỗi gia đình đều bận rộn chuẩn bị những đĩa bánh trôi, và thưởng thức những đồ ăn lạnh thay vì nổi lửa nấu nướng.
Thế nhưng không phải ai cũng biết được nguồn gốc, ý nghĩa của ngày Tết mùng ba tháng ba Âm lịch hàng năm. Và vì sao lại cúng bánh trôi, bánh chay vào ngày này?
Nguồn gốc Tết Hàn thực
Theo các nhà nghiên cứu về văn hóa, Tết Hàn thực ở Việt Nam được bắt nguồn từ một điển tích của Trung Quốc qua tiểu thuyết Đông Chu liệt quốc được lưu truyền tới ngày nay.
Đó là vào đời Xuân Thu, vua Tấn Văn Công nước Tấn, gặp loạn phải bỏ nước lưu vong, nay trú nước Tề, mai trú nước Sở.
Lúc bấy giờ có một người hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi, theo vua giúp đỡ mưu kế. Một hôm, trên đường lánh nạn, do lương thực hết nên Giới Tử Thôi phải lén cắt một miếng thịt đùi mình nấu lên dâng vua. Vua ăn xong hỏi ra mới biết, đem lòng cảm kích vô cùng.
Giới Tử Thôi theo phò Tấn Văn Công trong 19 năm trời, cùng nhau nếm trải bao nhiêu gian truân nguy hiểm.
Tết Hàn thực của người Việt mang ý nghĩa dân tộc sâu sắc
Về sau, Tấn Văn Công giành lại được ngôi báu trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công trong khi tòng vong, nhưng lại quên mất công lao của Giới Tử Thôi.
Giới Tử Thôi cũng không oán giận gì, nghĩ mình làm được việc gì, cũng là cái nghĩa vụ của mình, chứ không có công lao gì đáng nói. Nghĩ vậy nên Giới Tử Thôi về nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn.
Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm. Giới Tử Thôi không chịu rời Điền Sơn ra lĩnh thưởng, Tấn Văn Công hạ lệnh đốt rừng, ý muốn thúc ép Giới Tử Thôi phải ra, nhưng ông nhất định không chịu tuân mệnh, rốt cục cả hai mẹ con ông đều chết cháy.
Vua thương xót, lập miếu thờ và hạ lệnh trong dân gian phải kiêng đốt lửa ba ngày, chỉ ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn để tưởng niệm (khoảng từ mồng 3/3 đến mồng 5/3 Âm lịch hàng năm).
Vì sao cúng bánh trôi, bánh chay vào Tết Hàn thực 3/3?
Mặc dù có nguồn gốc từ Trung Quốc, nhưng Tết Hàn thực của người Việt vẫn mang những sắc thái riêng, mang đậm chất Việt.
Tết Hàn thực của người Việt không liên hệ tới Giới Tử Thôi mà những món ăn ngày này làm ra đều được cúng gia tiên với ý nghĩa con cháu đều hướng về tổ tiên, nguồn cội.
Và cũng trong dịp này, dù ai đi đâu, ở đâu đến ngày mùng 3/3 Âm lịch cũng cố gắng về với gia đình để được đi tảo mộ, để cùng nhau ngồi bên mâm cơm sum họp gia đình.
Theo các nhà nghiên cứu văn hóa, bắt đầu từ tháng 3 hằng năm, thời tiết dần nóng lên, cũng là thời điểm chuyển giao sang mùa hè. Vì thế, để đánh dấu thời điểm này, cứ vào ngày 3/3 Âm lịch, người dân làm bánh trôi, bánh chay để cúng tế đất trời, tổ tiên.
Hai thứ bánh trôi và chay đều làm từ bột gạo nếp thơm. Bánh trôi nặn viên nhỏ, ngoài trắng, trong nhân đường đỏ, thả luộc trong nồi nước sôi, khi bánh nổi lên mặt nước vớt ra vừa chín tới. Còn bánh chay thì nặn tròn dẹt, không nhân, đặt lên đĩa nhỏ, khi ăn đổ nước đường lên trên.
Ở một số vùng, người ta làm thêm món bánh nhót, cách làm tương tự bánh chay nhưng chỉ khác hình dáng được người dân nơi đây nặn giống như trái nhót lạ mắt.
Cập nhật thông tin chi tiết về Lý Do Tết Hàn Thực Người Việt Thường Cúng Gia Tiên Bánh Trôi Bánh Chay trên website Apim.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!