Bạn đang xem bài viết Hoa Tre Trong Lễ Cúng Đầu Năm Ở Huế được cập nhật mới nhất tháng 9 năm 2023 trên website Apim.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Nụ cười của mệ Hà Hữu Hảo (82 tuổi), cứ sau Tết là mệ vui “sống sum vầy” với bông tre truyền thống.Thông thường lễ cúng bổn mạng được tổ chức từ ngày mùng 4 – 16 tháng Giêng. Tuy nhiên, tập trung nhiều nhất là tối mồng 8-9 tháng Giêng, vì đó là ngày “tiên sư giáng hạ”. Một số địa phương lễ bổn mạng được cúng lai rai suốt tháng Giêng âm lịch.
Ở quê tôi, từ đầu tháng Chạp người ta đã chuẩn bị tre, chọn tre để vót bông. Để làm hoa tre trước hết là chọn tre còn tươi, sau đó cưa tre thành từng đoạn dài khoảng 20 cm có hình tròn to bằng ngón tay cái, rồi dùng mác (rựa) thật bén để vót tre. Mác càng bén thì đường tre vót ra càng cong vút và sắc nét. Sau khi các cọng tre được vót ra đầy đặn thì dùng tay vo cho hoa tre được tròn trịa hơn, phía dưới vót nhọn để khi cúng cắm vào đĩa xôi gọn gàng.
Sau khi vót xong, hoa tre được nhuộm màu đỏ, cánh sen, màu gạch, vàng.
Hoa tre được nhuộm màu đỏ, màu gạch, màu cánh sen, màu vàng đậm để người mua tùy sở thích mà chọn lựa. Thông thường người mua chọn màu đỏ nhiều hơn vì người ta quan niệm rằng đầu năm sẽ được gặp nhiều may mắn, cái gì cũng “đỏ” như bông hoa tre.
Màu đỏ được người cúng chọn nhiều nhất, vì người ta quan niệm đầu năm mọi việc đều “đỏ” như hoa tre.
Ở nông thôn, người làm hoa tre chỉ cần vài chục ngàn đồng mua phẩm nhuộm vì nguyên liệu tre đã có sẵn trong vườn nhà. Ông Trần Đình Luyện ở Thủy Dương (Hương Thủy- Thừa Thiên – Huế), sau 3 ngày miệt mài ngồi vót hoa tre cũng có thu nhập thêm vài trăm ngàn đồng, góp phần cải thiện bữa cơm gia đình.
Hoa tre vừa mang tính tâm linh, vừa rất dân dã được ưa chuộng ở vùng đất cố đô Huế.
Còn bà Lê Thị Quỳnh ở Phú Dương (Phú Vang, Thừa Thiên – Huế) cho biết: Hàng năm, sau khi ăn Tết xong thì cả 3 mẹ con tui vót hoa tre suốt cả tuần, vót đến đâu khách quen đến lấy hết hàng chừng đó. Thu nhập trong mùa cúng bổn mạng cũng được 2.000.000đ. Giá bán sỉ hoa tre mỗi cặp là 3.000đ, còn giá bán lẻ dao động từ 4.000đ- 6.000đ/ cặp tùy theo từng phiên chợ, từng khách mua.
Anh Hồ Văn Hộ ở thôn Tiên Nộn (xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, Thừa Thiên – Huế) cần mẫn vót bông tre. Công việc này được anh thực hiện đã 10 năm nay.
Mỗi loài hoa đều có nét đẹp riêng, có giá trị sử dụng trong từng lễ nghi riêng biệt. Nếu hoa giấy được thờ cúng ở trang ông, trang bà, bếp thờ táo quân, thì hoa tre là lễ vật không thể thiếu trong cúng bổn mạng đầu năm; âu cũng góp phần tô điểm cho mùa xuân – mùa của lễ hội càng thêm rực rỡ và thi vị hơn nhiều.
Độc Đáo Hoa Tre Trong “Cúng Bổn Mạng” Đầu Năm Ở Huế
Không biết có tự bao giờ mà hoa tre là lễ vật không thể thiếu trong lễ “cúng bổn mạng” đầu năm của mỗi gia đình xứ Huế. Nội tôi kể rằng: Thuở xưa khi chưa có “ông tổ” khai sinh ra loại hoa tre thì người ta “cúng bổn mạng” bằng hoa thọ. Hoa thọ mang ý nghĩa trường tồn, cầu mong được sống lâu để sum vầy cùng con cháu.
Thông thường lễ “cúng bổn mạng” từ ngày mùng 4 – 16 tháng Giêng. Tuy nhiên, tập trung nhiều nhất là tối mồng 8 – 9, vì đó được coi là ngày “tiên sư giáng hạ”. Tại một số địa phương, phong tục “cúng bổn mạng” còn được tiến hành suốt tháng Giêng.Lễ “bổn mạng” cúng ở trang ông, trang bà và thờ tranh bổn mạng – một loại tranh do các nghệ nhân ở làng Sình (xã Phú Mậu, Phú Vang, Thừa Thiên Huế) vẽ. Mục đích của lễ “cúng bổn mạng” là cầu cho thân mạng của người đàn ông hoặc đàn bà được vẹn toàn, thoát khỏi những “tai ương” và rủi ro trong cuộc sống thường nhật, ước nguyện gặp điều tốt lành trong năm. Hay nói cách khác là cầu mong được bảo toàn tính mạng.
Người dân xứ Huế làm hoa tre – một trong số các lễ vật không thể thiếu khi làm lễ “cúng bổn mạng”. Lễ vật dâng cúng cũng thật đơn giản, chỉ có hoa quả tươi, bánh trái, cau trầu rượu, một đĩa xôi, và cặp bông tre. Gia đình nào theo đạo Phật nghĩa là đã “gửi thân mạng” của mình cho Quan Âm Bồ Tát thì lễ bổn mạng gồm xôi chè, hoa quả, bánh kẹo và cặp bông tre. Ngoài 60 tuổi thì không còn phải làm lễ “cúng bổn mạng” nữa.Ngay từ tháng 11, tháng Chạp người ta đã chuẩn bị tre, chọn tre để làm hoa. Để làm hoa tre trước hết là chọn tre còn tươi, sau đó cưa tre thành từng đoạn dài khoảng 20 cm có hình tròn to bằng ngón tay cái, rồi dùng mác (rựa) thật bén để vót tre. Mác càng bén thì đường tre vót ra càng cong vút và sắc nét. Sau khi các cọng tre được vót ra đầy đặn thì dùng tay vo cho hoa tre được tròn trịa hơn, phía dưới vót nhọn để khi cúng cắm vào dĩa xôi gọn gàng.Hoa tre được nhuộm màu đỏ, màu gạch, màu cánh sen, màu vàng đậm để người mua tùy sở thích mà chọn lựa. Thông thường người mua chọn màu đỏ nhiều hơn vì người ta quan niệm rằng đầu năm sẽ được gặp nhiều may mắn, cái gì cũng “đỏ” như bông hoa tre.
Hoa tre đã nhuộm đỏ. Ở nông thôn, người làm hoa tre chỉ cần vài chục ngàn đồng mua phẩm nhuộm vì nguyên liệu tre đã có sẵn trong vườn nhà. Ông Trần Đình Luyện (xã Thủy Dương, TX.Hương Thủy-Thừa Thiên Huế), sau 3 ngày miệt mài ngồi vót hoa tre cũng có thu nhập thêm vài trăm ngàn đồng, góp phần cải thiện bữa cơm gia đình. Còn bà Lê Thị Quỳnh ở xã Phú Dương (huyện Phú Vang,Thừa Thiên Huế) cho biết: Hằng năm, sau khi ăn Tết xong thì cả 3 mẹ con tui vót hoa tre suốt cả tuần, vót đến đâu khách quen đến lấy hết hàng chừng đó. Thu nhập trong mùa cúng bổn mạng cũng được cả triệu bạc. Giá bán sỉ hoa tre mỗi cặp là 2.000đ, còn giá bán lẻ dao động từ 3.000đ- 5.000đ/ cặp tùy theo từng phiên chợ, từng khách mua.Hằng năm, từ ngày 4 – 16 tháng Giêng, hoa tre được bày bán khắp các chợ trong thành phố Huế. Từ chợ Đông Ba, An Cựu, Bến Ngự, Tây Lộc, Nam Giao… cho đến các chợ ở những vùng quê xa như chợ Mai, Sịa, Truồi, Thuận An, Vinh Thanh… đâu đâu cũng thấy có bán hoa tre.Ở xứ Huế, mỗi loài hoa đều có nét đẹp riêng, có giá trị sử dụng trong từng lễ nghi riêng biệt. Nếu hoa giấy được thờ cúng ở trang ông, trang bà, bếp thờ táo quân, thì hoa tre là lễ vật không thể thiếu trong “cúng bổn mạng” đầu năm. Âu cũng là nét phong tục đẹp, góp phần tô điểm cho mùa xuân – mùa của lễ hội càng thêm rực rỡ và thi vị hơn nhiều…
Nguồn: danviet.vn
Độc Đáo Hoa Tre Với Lễ Cúng Bổn Mạng Đầu Năm Của Người Huế
Việc cúng tranh bổn mạng (tranh con trai, con gái, ông, bà, các súc vật) và hoa tre để thế mạng và cầu mong năm mới mọi người trong gia đình được bình an.
Năm nay, vào khoảng mồng 3 tết, người dân ở các huyện và các vùng phụ cận Huế đã đầu làm hoa tre để mang đi các chợ bán kiếm thêm thu nhập cho gia đình. Chị Nguyễn Thị Hạnh bán hoa tre ở chợ An Cựu (TP Huế) cho biết: “Từ mồng 4 âm lịch chị đã đi bán hoa tre, bán lai rai cho đến 16 âm lịch thì hết. Khách mua nhiều nhất là 2 ngày mồng 8, mồng 9. Mỗi cặp hoa giá 4 ngàn đồng. Hàng năm chị kiếm được 50 ngàn đồng mỗi ngày nhờ bán hoa tre”.
Buôn bán hoa tre tại chợ An Cựu (TP Huế) ngày 8 tết Nhâm Thìn
“Có lẽ xuất phát từ ý nghĩa của hoa tre: Cây Tre là biểu tượng cho làng quê Việt, cho truyền thống dân tộc và cao hơn là tượng trưng cho sức sống dẻo dai, trường tồn và bất diệt của tinh thần đất nước. Hoa Tre là một loài hoa quý, mang ý nghĩa tinh tuý của trời đất, là kiệt tác của tạo hoá tự nhiên vì khi cây tre vươn tới 100 năm tuổi mới nở hoa. Do đó mà hoa tre không thể thiếu trong mâm cổ cúng bổn mạng đầu năm”, chị Hạnh cho biết thêm.
Cách làm hoa tre rất đơn giản, trước hết phải chọn tre còn tươi, sau đó cưa tre thành từng đoạn dài khoảng chừng 20 cm có đầu to bằng ngón tay cái. Tiếp đến dùng mác để vót tre. Mác càng sắc thì vót càng cong và sắc nét. Sau khi tre vót thành nhiều cọng sau cho phần đầu được tua ra thì dùng tay vo cho tre được tròn trịa hơn, phần dưới vót nhọn để dễ cắm. Hoa tre được nhuộm nhiều màu xanh, đỏ, vàng… nhưng chuộng nhất vẫn là màu đỏ vì đây là màu thường mang lại may mắn cho mọi người.
Dạo quanh các chợ Đông Ba, An Cựu (TP Huế) và các chợ quê như Sịa (huyện Quảng Điền) An Lỗ (huyện Phong Điền) đều thấy hoa tre được bày bán kèm ở các quầy hàng hoa quả và trái cây.
Mỗi loại hoa đều mang một giá trị văn hóa nghệ thuật riêng. Tuy nhiên, sự có mặt của hoa tre đã làm cho phiên chợ đầu năm có phần đẹp, thi vị hơn, và quan trọng là giữ lại hồn cổ truyền của dân tộc.
Nhưng màu đỏ được bán nhiều nhất. Hoa tre tuy đơn giản nhưng là thứ không thể thiếu đối với người Huế dịp Tết về.
Hoa tre được cắm trên các trang, bàn thờ ngày đầu năm
Nét Đẹp Trong Phong Tục Đầu Năm Ở Huế
Bà nội tôi thường căn dặn trước những việc phải làm, những điều kiêng kỵ trong ngày đầu năm. Đó là tất cả mọi người trong gia đình từ nhỏ đến lớn thức dậy sớm, sau khi rửa mặt mũi phải nhanh chóng thay bộ đồ mới. Trước hết là chào hỏi tất cả những người trong nhà mà mình gặp đầu tiên.
Tôi vẫn còn nhớ như in những tiếng chào năm mới rộn ràng xen lẫn với tiếng cười giòn tan bởi ai cũng tay bắt mặt mừng như lâu ngày mới lại gặp nhau. Khuôn mặt phải thật vui tươi và nụ cười phải thật rạng rỡ, kiêng kỵ nhất là chọc ghẹo hay đánh mắng trẻ con.
Đi đứng nhẹ nhàng, nói khẽ, tránh gây tiếng động, nhất là việc gây đổ bể bất kỳ một vật dụng gì. Tránh nói đến những từ ngữ xấu, buồn, xui xẻo… vì người xưa thường ước lệ rằng những điều đó sẽ gây rủi ro trong năm mới. Khi lớn lên, tôi nghĩ đây cũng là dịp để các bậc tiền nhân ôn lại cho mọi người cách nói năng trang nhã, dịu dàng của người Huế.
Những người lớn trong nhà như bố mẹ, các bác, cô, chú sẽ bày biện mứt bánh, hoa quả, trái cây và sửa soạn hương đèn, trầm trà nghi ngút trên bàn thờ để toàn thể gia đình cùng làm lễ cúng gia tiên. Các bình thường cắm những loại hoa mùa xuân như hoa lay ơn, thủy tiên, hoa cúc vàng, thược dược… Các hộp đựng bánh mứt với đầy đủ các loại nổi tiếng và truyền thống ở Huế như bánh hột sen, bánh đậu xanh, bánh in, mứt gừng, mứt bí, mứt cam quật… Không khí đầm ấm, lắng đọng, thoang thoảng mùi hương trầm, hương hoa quả và cả ánh đèn nhấp nháy trên bàn thờ rực rỡ.
Trước tiên, bà nội thắp 3 nén hương thành kính mời gia tiên nội tộc về ăn Tết với gia đình, và cầu mong các cụ phù hộ cho con cháu. Từng người theo thứ tự từ lớn đến nhỏ lần lượt vái lạy tổ tiên và lầm rầm khấn vái, cầu mong năm mới viên mãn, hạnh phúc, và một lần nữa mời tổ tiên, những người đã khuất cùng về sum họp, thưởng xuân với con cháu trong 3 ngày Tết đầm ấm này.
Sau khi cúng bái, cả nhà quây quần bên chiếc sập gụ cẩn xà cừ hay bộ trường kỷ đặt giữa phòng khách. Bao giờ ông bà cũng là người đầu tiên chúc Tết cho cả nhà, cầu mong con cháu trong năm mới gặp nhiều may mắn, làm ăn tấn tới, học hành đỗ đạt…Ông bà không quên lì xì các cháu nhỏ trong nhà những phong bì tươi thắm với tờ giấy bạc mới tinh. Các cháu lần lượt nhận, cúi đầu thành kính cảm ơn và cầu chúc ông bà sống lâu trăm tuổi, phúc lộc tràn trề…
Các bậc trung niên như bố mẹ, các bác, cô, chú thường kính cẩn mừng tuổi ông bà cùng lời chúc dồi dào sức khỏe, sống lâu cùng con cháu. Thông lệ trang trọng tiếp theo không thể thiếu là khai bút đầu xuân với những chữ có ý nghĩa như phúc, lộc, thọ, tâm, nhẫn… Ai biết chữ nho thì viết, ai không biết thì hí hoáy bằng chữ quốc ngữ, miễn nắn nót cho đẹp là được.
Tiếp đến là dùng bữa sáng đầu tiên trong năm với các loại bánh trái, thức ăn truyền thống chỉ có trong ngày Tết như bánh tét, bánh chưng, dưa món, chả thủ, chả lụa… Bữa ăn thường tràn ngập tiếng nói cười râm ran, tiếng mời chào rộn rã. Sau bữa ăn, mọi người nhắc nhau sửa sang lại trang phục, tô điểm má hồng cho tươi tắn để đi chúc mừng láng giềng, các bậc cao niên trong họ tộc trước khi đi lễ chùa lạy Phật để cầu an, may mắn.
Hiện nay nhiều gia đình khá giả có khuynh hướng nghỉ ngơi, thư giãn qua các chuyến du lịch gần xa để tránh những thủ tục phiền toái, rườm rà trong ngày Tết… Nhưng với tôi, những phong tục trong ngày đầu năm mới luôn thiêng liêng và đáng nhớ, mang đến ngày Tết đoàn viên, sum họp.
Hàn Linh
Lễ Cúng 23 Tháng Năm Trong Tâm Thức Của Người Huế
Ở Huế việc cúng kỵ được chuẩn bị tươm tất chu đáo. Không phải chỉ trong gia đình, họ tộc, làng xã mà cả chốn dinh phủ, triều đình trước đây cũng xem tế lễ, giỗ kỵ là một nghi thức trang trọng, với những chuẩn mực nghiêm ngặt.Không phải chỉ cúng tổ tiên, ông bà, cha mẹ và người thân. Người Huế cẩn trọng cả việc cúng đất tháng Hai, tháng Tám; cúng thần núi, thần sông, thần biển, cây đa bến nước. Cúng cả cô hồn, “Chăm Chi mọi rợ”.Nhiều người đã từng khẳng định bài văn tế gây xúc động của Nguyễn Du – Văn tế Thập loại chúng sinh– cũng đã được thi hào hình thành từ Huế, ít nhất cũng thai nghén trong không khí khói hương của chốn kinh đô trong thời thi hào làm quan với triều Nguyễn. Có cả một tâm thức Huế trĩu nặng trong vần thơ của Tố Như“Tiết tháng Bảy mưa dầm sùi sụtToát hơi may lạnh buốt xương khôNão người thay, buổi chiều thuNgàn lau nhuốm bạc, lá ngô rụng vàngĐường bạch dương bóng chiều man mácNgọn đường lê lác đác sương saLòng nào lòng chẳng thiết thaCõi dương còn thế, nữa là cõi âm…”
Có một lễ cúng rất Huế – Cúng “Thất thủ Kinh đô 23 tháng Năm” (âm lịch) mà trước đây người Huế xem là ngày “kỵ chung”, ngày giỗ của cả kinh thành, kéo dài cả vài ba tuần lễ. Cúng trong nhà, trong vườn, trước ngõ, đầu xóm, trong chợ, ở bến đò, bến sông, ở các miếu âm hồn. Từng gia đình cúng, cả xóm cúng, cả chợ cúng… và cả triều đình cũng cúng. Cúng giỗ trải qua gần 120 năm, bất kể những biến thiên của lịch sử vẫn tồn tại trong lòng xứ Huế, bởi cúng 23 tháng Năm đã trở thành một phần của tâm thức Huế.Lễ cúng bắt nguồn từ một sự kiện lịch sử đặc biệt của kinh thành Huế. Sự kiện thất thủ kinh đô vào đêm 22 rạng 23 tháng Năm năm Ất Dậu 1885.Thời điểm 1883-1885 là thời điểm nhạy cảm nhất trong lịch sử Việt vào triều Nguyễn, thời kỳ “tứ nguyệt tam vương”, thời kỳ “nhất giang lưỡng quốc”.Sau cái chết của vua Tự Đức tháng Bảy 1883, sự phân hóa giữa hai phe chủ chiến-chủ hòa trong nội bộ triều Nguyễn đã đến hồi kết cuộc. Phe chủ hòa chiếm số đông nhưng bạc nhược, thiếu ý thức đề kháng đã trở thành sa sút. Phe chủ chiến với vị thế mới của hai vị Phụ chính đại thần Tôn Thất Thuyết, Nguyễn văn Tường đã chi phối được xu thế chính trị của triều đình. Những vị vua có xu hướng thân Pháp lần lượt bị phế truất. Từ tháng Tám 1883, Tôn Thất Thuyết đã cho lập vùng căn cứ Tân Sở ở đồi núi Quảng Trị để chuẩn bị chống Pháp.Sự kiện thất thủ Thuận An dẫn đến việc phải ký kết các Hiệp ước 1883 và 1884, thực chất nền độc lập của đất nước đã đứng trước nguy cơ sụp đổ. Thực dân Pháp với Toàn quyền Roussel de Courcy mới đến Huế lại ngang ngược muốn bắt Phụ chính đại thấn Tôn Thất Thuyết, buộc vua Hàm Nghi phải xuống ngai vàng đón sứ bộ Pháp, đòi vào Hoàng thành bằng cửa chính Ngọ Môn… đã thực sự là những giọt nước cuối cùng làm tràn ly nước, đặt Tôn Thất Thuyết và triều đình trước một quyết định lịch sử: chấp nhận hay phản kháng.Tôn Thất Thuyết đã lựa chọn con đường phản kháng. Bằng binh lực lỗi thời của triều đình, cuộc tấn công vào khu Mang Cá và tòa Khâm sứ Pháp lúc rạng sáng 5-7-1885 (23 tháng Năm âm lịch) của Tôn Thất Thuyết, tuy đầy hào khí nhưng đã mau chóng thất bại. Tôn Thất Thuyết phải đưa vua Hàm Nghi rời khỏi kinh thành ra vùng Tân Sở tổ chức chống Pháp. Với các mũi phản công quyết liệt, quân Pháp đã đánh chiếm kinh thành Huế từ hướng cầu Thanh Long, cầu Kho, cửa Hậu, cửa An Hòa, cửa Chánh Tây, cửa Đông Ba, cửa Ngăn,. .. Đi đến đâu, những toán quân viễn chinh cũng bắn phá, đốt cháy các bộ viện, doanh trại, nhà cửa, giết bất cứ người nào chúng gặp, bất kể già trẻ, gái trai. Người chết vì súng đạn, chết vì lửa cháy, chết vì tai nạn khi leo thành, nhảy hào trong đêm khuya nhiều vô kể mà ký ức của dân chúng qua bài vè ” Thất thủ Kinh đô” đã miêu tả:“Trách lòng quan Tướng không troànHai bên thiên hạ chết oan rất nhiềuSúng mình nó bắn phiêu phiêuSúng Tây nó bắn chết nhiều người ta…”
Những tài liệu nghiên cứu đã đưa ra con số khoảng 9.300 binh lính và thường dân Việt Nam bị thương vong trong sự biến thất thủ kinh đô, trong đó khoảng 6000 người bị thương, 3.300 binh lính và dân thường bị tử nạn.Dưới cái nắng gay gắt của tháng Năm âm lịch ở xứ Huế, với hàng ngàn xác chết không kịp chôn, bị sình thối trên mặt đất, trôi nổi dưới thành hào, giữa dòng sông, trong một kinh thành ngập tràn khói lửa là nguyên nhân làm dịch bệnh bộc phát, lan tràn. Số người chết vì dịch bệnh lại tăng hơn số thương vong vì chiến trận. Dịch bệnh hoành hành suốt hai tháng trời.Những người Huế sống sót sau sự kiện thất thủ kinh đô đã bàng hoàng, thương tiếc cho người thân, lo sợ các oan hồn tử sĩ, lo lắng trước những tai ương dồn dập đã nghĩ đến việc lập đàn cúng bái. Hàng lọat các đàn âm hồn trong dân gian ra đời. Ngay cả triều đình được lập lại tại Huế dưới sự “bảo hộ” của Pháp cũng lập đàn âm hồn, giao bộ Lễ hằng năm vào dịp 23 tháng Năm tiến hành lễ tế theo nghi thức long trọng của triều đình.
Đi từ một sự kiện lịch sử, một tổn thất về nhân mạng rất lớn của chốn kinh thành, người Huế với phong tục tập quán cúng kỵ truyền thống của địa phương đã tổ chức lễ cúng 23 tháng Năm thành một ngày “quảy cơm chung”, “kỵ chung”, không phải riêng của một nhà nào.Lễ cúng luôn được tổ chức theo một hình thức cộng đồng: cúng theo đơn vị xóm, phường, chợ, bến đò… do những người trong cộng đồng đóng góp công sức tiền của. Địa điểm hành lễ là giữa chợ, đầu đường, đầu xóm. Ngay trong từng gia đình,lễ cúng cũng được thiết lập ở cửa ngõ, hiên nhà…, những nơi người ta nghĩ rằng các đoàn quân binh và người chạy loạn đã đi qua. Cúng suốt cả hạ tuần tháng Năm, đôi lúc kéo dài sang cả thượng tuần tháng Sáu âm lịch.Cúng “cô hồn”, cúng “chiến sĩ trận vong”, cúng “Thất thủ Kinh đô”, những khái niệm cúng lễ đó trộn lẫn với nhau thành một hình thức cúng kỵ mang ý nghĩa lịch sử đặc biệt của chốn kinh thành. Chỉ cách đây trên 30, 40 năm, đi liền với lễ cúng 23 tháng Năm là dịp khắp các bến đò, góc chợ, trong công viên lại xuất hiện những người nói vè “Thất thủ Kinh đô”, đôi lúc gắn liền với vè “Thất thủ Thuận An”. Những biến cố lịch sử bi tráng, những công tội của tướng sĩ, những cảnh ngộ của binh lính… được bài vè trên dưới 1.900 câu kể lể thiết tha, ray rức, mãi mãi gieo vào lòng người dân Huế một ký ức lịch sử đặc biệt, ký ức thất thủ kinh đô.Trải qua nhiều năm tháng, việc cúng kỵ cho oan hồn những người chết vì chiến trận, chết vì dịch bệnh không còn ghi đậm dấu ấn của những cá nhân hay cộng đồng, thay vào đó là cúng “kinh đô thất thủ”, cúng ngày mất nước, là hoài miệm về một thời kỳ chưa bị lệ thuộc, là nhắc nhở về thân phận của một đất nước bị ngoại bang đô hộ.Từ lễ cúng 23 tháng Năm đã xuất hiện nhiều bài văn tế, thực chất là những bài văn khóc ngày mất nước, khóc cảnh “địa ngục” nô lệ, kín đáo động viên tinh thần yêu nước thương dân, cầu cho Tổ quốc trường tồn. Cụ Phan Bội Châu trong những năm ở Huế đã để lại bài Văn tế 23 tháng Năm với những lời thống thiết:“Thống duy! Âm hồn các vị bà con ta xưa! Xứ Huế riêng nhà,Trời chung bóng.Tính danh ở giữa đế đô.Mặt mày cũng trong hoàng chủng…Ôi thôi! gương cũ chửa lòa,Vết xưa còn đọng.Địa ngục biết bao giờ thoát, ghê chán chường tháng đợi năm chờ.Thiên đường đã kẻ nào thăng, luống mệt mỏi rày trông mai ngóng.…Hồn ơi! nào hồn Đông, hồn Tây, hồn Nam, hồn Bắc, chẳng đâu không gọi, gọi thì về,Hỡi cô phu, cô phụ, cô tử, cô thần, may hãy còn mình, mình hãy cúng.…Này hương hoa vàng giấy xôi rượu chuối chè, chút gọi rằng nếm lấy hơi xin nếm lấy lòng, nghĩa đồng chủng đồng bào thác xem như sống.Hỡi anh linh các đấng, phù trì cho Tổ quốc trường tồn…”
Cả trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, ngay trong lòng đô thị bị chiếm đóng, lễ cúng 23 tháng Năm cũng là dịp vận động tinh thần yêu nước, hướng người dân vươn đến “giành quyền tự chủ”, “phụng thờ Tổ quốc”, “quyết hy sinh”, “nguyện cảm tử”, hướng theo “cờ độc lập”, “chữ tự do” như lời bài văn tế chiến sĩ trận vong cúng thất thủ kinh đô của cụ Lê Văn Hoàng:“Trên bậc quan viên – Dưới hàng lý bộ,Lắm kẻ giàu sang – Nhiều người cực khổ.Bỏ gia đình mà gánh vác giang sơn,Đem tánh mạng mà giành quyền tự chủ..Cờ độc lập đã lan tràn trên tám cõi, nào xung phong, nào cảm tử, đuổi quân thù cho khỏi chốn biên cương.Chữ tự do vang dậy cả năm châu, những bồng súng, những cầm gươm, gặp lũ giặc ra tay đánh đổ.Đem dạ sắt mà phụng thờ Tổ quốc, chẳng quản chi đạn lạc tên bayQuyết hy sinh mà thề với đồng bào, nguyện cảm tử không nề chi xương máu. Lịch sử đã chuyển sang một trang mới. Đất nước độc lập. Thảm cảnh lệ thuộc đã lùi vào quá khứ. Lễ cúng 23 tháng Năm vẫn tồn tại như ngày cúng chiến sĩ trận vong theo phong cách Huế, ngày tưởng nhớ về công đức của một quá khứ đấu tranh, thể hiện qua những anh hùng không tên tuổi đã hiến mình cho nền độc lập của dân tộc.Và sâu thẳm hơn, lễ cúng 23 tháng Năm tồn tại trong lòng Huế như một phần của tâm thức Huế, gắn bó mật thiết của một thời kinh đô, tưởng vọng tiền nhân, xót thương chúng sinh đầy tính nhân bản của văn hóa Huế.
TRƯƠNG THỊ CÚC(nguồn: TCSH số 149 – 07 – 2001)
Lễ Cúng Âm Hồn Ở Huế
Bài Cúng Cô Hồn, Bài Cúng Giỗ ông, Bài Cúng Giỗ Đầu, Bài Cúng Giỗ Bố, Bài Cúng Giỗ, Bài Cúng Phủ Tây Hồ, Bài Cúng Đổ Mái, Cung ứng Séc, Cúng Cầu Yên, Bài Cúng Gọi Hồn, Bài Cúng Hay, Cúng Đất Đầu Năm, Bài Cúng Xe Mới, Bài Cúng ông Nội, Bài Cúng ông Táo, Bài Cúng ông Thần Tài, Bài Cúng Phá Nhà Cũ, Thủ Tục Cúng 30 Tết, Bài Cúng Hết Khó, Van Cung Đau Nam, Cung Và Nửa Cung Đấu Hóa, Bài Cúng Dỗ, Cung-ey, Cung-eym-hoc-t, Bài Cúng Xin Lộc, Bài Cúng Xin Bán Nhà, Mẫu Cung ứng Sec, Cung-eym-hoc-tv, Bài Cúng Cơm, Bài Cúng Dỡ Nhà, Bài Cúng Dời Bếp, Thể Lệ ước Mơ Cùng Yan, Cúng Xóm, Bài Cúng Đầy Năm Cho Bé Gái, Bài Cúng Đầu Năm, Bài Cúng Yên Đầu Năm, Cung-e, Bài Cúng Đất, Bài Cúng Dọn Về Nhà Mới, Bài Cúng Ong Dia, Sáh Cung, Văn Tế Cúng ông Bà, Văn Tế Cúng ông Táo, Văn Tế Cúng Rằm, Bài Cúng ở Đền Mẫu, Văn Tế Cúng Xe, Mo U Xo Cu Cung, Văn Tế Cúng Xóm, Bài Cúng ở Mộ, Văn Tế Cúng Các Bác, Bài Cúng O Den, Văn Tế Cúng Đất Đầu Năm, Bài Văn Tế Cúng Đất, Văn Tế Cúng Đất, Văn Tế Cúng Đầu Năm, Cung Của Gạo, Văn Cúng Tạ Mộ, Cung Gạo, Văn Tế Cúng Cô Hồn Đầu Năm, Bài Cúng Mụ, Vai Trò Cung Cấp Dầu Mỏ Của Tây Nam á, Cúng, Bài Cúng Lễ Cất Nóc, Bài Cúng Lễ ăn Hỏi, Bài Cúng Lập Bàn Thờ Thần Tài, Bài Cúng Làm Nhà, Bài Cúng Làm ăn, Bài Cúng Kỵ Yên Đầu Năm, Thủ Tục Cúng 49, Bài Cúng Lễ Đầu Năm, Bài Cúng Lễ Đổ Mái Nhà, Bài Cúng Mời Về ăn Tết, Bài Cúng ở Nhà Thờ Họ, Bài Cúng ở Phủ Tây Hồ, Bài Cúng Ong Ba, Bài Cúng Mẫu, Văn Tế Cúng Xóm Đầu Năm, Thủ Tục Cúng ông Táo, Bài Cúng Lễ Tạ Đất, Bài Văn Cung Xom Dau Năm, Bài Cúng 12 Bà Mụ, Bài Cúng Vào Bếp Mới, Bài Cúng 30 Tết, Bài Cúng Xây Nhà, Bài Cúng 10/3, Bài Cúng Sao Mộc Đức, Bài Cúng 1 Tết, Bài Cúng Xe, Bài Cúng Sao, Bài Cúng Xe 16, Bài Cúng 01 Tết, Lễ Cúng 49, Bài Cúng Rẫy, Tóm Tắt Em Sẽ Đến Cùng Cơn Mưa, Bài Cúng Thần Tài, Mở 2 Văn Bản Cùng Lúc, Bài Cúng 49, Đề Tài Ung Thư Cổ Tử Cung, Sớ Cúng Đất, Bài Cúng Tam Tai,
Bài Cúng Cô Hồn, Bài Cúng Giỗ ông, Bài Cúng Giỗ Đầu, Bài Cúng Giỗ Bố, Bài Cúng Giỗ, Bài Cúng Phủ Tây Hồ, Bài Cúng Đổ Mái, Cung ứng Séc, Cúng Cầu Yên, Bài Cúng Gọi Hồn, Bài Cúng Hay, Cúng Đất Đầu Năm, Bài Cúng Xe Mới, Bài Cúng ông Nội, Bài Cúng ông Táo, Bài Cúng ông Thần Tài, Bài Cúng Phá Nhà Cũ, Thủ Tục Cúng 30 Tết, Bài Cúng Hết Khó, Van Cung Đau Nam, Cung Và Nửa Cung Đấu Hóa, Bài Cúng Dỗ, Cung-ey, Cung-eym-hoc-t, Bài Cúng Xin Lộc, Bài Cúng Xin Bán Nhà, Mẫu Cung ứng Sec, Cung-eym-hoc-tv, Bài Cúng Cơm, Bài Cúng Dỡ Nhà, Bài Cúng Dời Bếp, Thể Lệ ước Mơ Cùng Yan, Cúng Xóm, Bài Cúng Đầy Năm Cho Bé Gái, Bài Cúng Đầu Năm, Bài Cúng Yên Đầu Năm, Cung-e, Bài Cúng Đất, Bài Cúng Dọn Về Nhà Mới, Bài Cúng Ong Dia, Sáh Cung, Văn Tế Cúng ông Bà, Văn Tế Cúng ông Táo, Văn Tế Cúng Rằm, Bài Cúng ở Đền Mẫu, Văn Tế Cúng Xe, Mo U Xo Cu Cung, Văn Tế Cúng Xóm, Bài Cúng ở Mộ, Văn Tế Cúng Các Bác,
Cập nhật thông tin chi tiết về Hoa Tre Trong Lễ Cúng Đầu Năm Ở Huế trên website Apim.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!