Bạn đang xem bài viết Cách Bày Mâm Cỗ Chay Cúng Gia Tiên Ngày Tết Uy Nghiêm, Thành Kính Đón Phước Lộc Vào Nhà Ngày Tết được cập nhật mới nhất trên website Apim.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
Phong tục thờ cúng gia tiên ngày Tết của người Việt
Ngày Tết Nguyên đán là ngày gặp gỡ của các thế hệ từ vị tiên tổ tới các cháu con. Theo quan niệm của người phương Đông: các vị tiên tổ nối tới cháu con bằng tâm linh giao cảm giữa thế giới hữu hình với thế giới vô hình, sự thờ cúng chính là môi trường gặp gỡ của thế giới hữu hình với vũ trụ thần linh, cho nên bàn thờ gia tiên và thần linh ngày tết thể hiện đầy đủ những yếu tố giao cảm đó.
Trên bàn thờ của người Việt ngoài lễ vật thường bầy hai ngọn đèn dầu, về sau được thay bằng hai cây nến, khi thắp sáng lên tượng trưng cho mặt trời, mặt trăng, gọi là “nhật nguyệt quang minh”, soi tỏ con đường để thế giới hữu hình biết lối đi về, chứng giám và phù hộ cho con cháu sức khoẻ dồi dào, làm ăn thịnh vượng. Đốt một nén hương là “tâm hương”, thể hiện sự đốt cháy niềm tin vào những ước vọng trong sự thờ cúng. Đốt 3 nén hương thể hiện cho khái niệm tam tài “thiên, địa, nhân” là trời, đất và con người trong mối đồng giao cộng cảm. Trên bàn thờ thường bày lá trầu, quả cau, cùng với bát nước trắng tinh khiết, sắp xếp theo lề lối “đông bình”, “tây quả” – bát nước đặt bên phải, trầu cau đặt bên trái. Vì nước là nguồn gốc của sự sống, trầu cau là kết quả của sự sinh thành.
Giữa bàn thờ là mâm ngũ quả, gồm có 5 loại quả có màu sắc khác nhau, bởi thế giới vạn vật được tạo nên bởi 5 yếu tố: Kim, Mộc, Thuỷ, Hoả, Thổ. Kim là kim loại, Mộc là gỗ, Thuỷ là nước, Hoả là lửa, Thổ là đất và được bày biện rất công phu theo sự phân định vị trí cụ thể. Màu xanh thuộc về hành mộc là nải chuối màu xanh ôm gọn lấy quả bưởi có màu vàng tượng trưng cho hành thổ ở giữa trung tâm. Màu đỏ thuộc hành hoả là quả hồng chín mọng hoặc quả quýt bầy xung quanh. Màu trắng thuộc hành thuỷ, như quả lê, quả táo. Màu đen thuộc hành kim như quả nho. Mâm ngũ quả tượng trưng cho quan niệm ngũ hành đã đi sâu vào nếp nghĩ và trở thành nét văn hoá truyền thống của dân tộc.
Cúng gia tiên là cúng tổ tiên trong nhà, là nghĩa vụ thiêng liêng của con cháu để tỏ lòng nhớ ơn nguồn cội của mình “Cây có cội nước có nguồn”.
Cúng gia tiên là một cái đạo “Đạo thờ cúng ông bà”, gọi tắt là đạo ông bà. Đạo ở đây không phải là tôn giáo vì không có giáo chủ, môn đệ… .mà chỉ là “đạo làm người” trong gia đình, lấy tình cảm và sự liên hệ máu mủ ruột thịt trong gia đình làm chủ yếu.
Cúng gia tiên là thể hiện sự hiếu thảo và tình thương yêu của con cháu đối với người quá cố. Cúng gia tiên trong 3 ngày Tết bày tỏ lòng tri ân, thương nhớ của con cháu đối với tổ tiên nguồn cội. Việc cúng kính không chú trọng ở hình thức mâm cao cỗ đầy mà chú trọng ở nội dung, đó là tấm lòng thành kính tri ân thương nhớ và noi gương. Vua Hùng Vương thứ 6 không chọn cao lương mỹ vị để cúng gia tiên mà chọn bánh chưng bánh dầy là món đơn sơ giản dị nhưng hàm chứa nội dung ý nghĩa sâu sắc.
Khi cúng, gia chủ phải ăn mặc chỉnh tề, lên đèn, đốt hương, đánh chuông, hai tay chắp lại đưa lên ngang trán và khấn, khi khấn nêu ngày tháng, làng xã, tên mình, tên vợ con, tên người quá cố, lễ vật cúng, lý do cúng, cầu nguyện… rồi tùy theo vị trí lớn nhỏ của mình đối với người quá cố, nếu nhỏ thì lạy 4 lạy hoặc vái 4 vái. Việc cúng kính tuỳ thuộc vào đức tin và đời sống đạo đức của mình.
Cách bày mâm cỗ cúng gia tiên 3 ngày Tết
Mâm cơm truyền thống đầu năm mới của người Việt thường có bốn bát và bốn đĩa. Bốn bát gồm: 1 bát chân giò lợn nấu măng, 1 bát miến, 1 bát mọc nấm và 1 bát bóng thả. Bốn đĩa gồm: 1 đĩa thịt gà (thịt lợn), 1 đĩa giò (chả), 1 đĩa nem thính (có thể thay bằng đĩa xào) và 1 đĩa dưa muối. Ngoài ra còn có một đĩa xôi (bánh chưng) và bát nước chấm, tổng cộng là tròn mười món.
Mâm cỗ lớn thì có 6 bát 6 đĩa hoặc 8 bát 8 đĩa tượng trưng cho phát lộc, phát tài.
Mâm cơm đầu năm của người miền Bắc thường được chuẩn bị rất công phu, kĩ càng. Thịt gà phải là thịt gà trống choai, được chọn lựa cẩn thận: mào gà, hình dáng gà, đặc biệt là cựa gà. Người Việt Nam quan niệm: cựa gà có đẹp thì cả năm mới sung túc, ấm no. Gà được thịt để cúng giao thừa, sau đó chia cho con cháu ăn hưởng lộc. Thịt lợn phải chọn được miếng thịt lợn đầy đặn, có đủ nạc, mỡ (thường 1/3 mỡ, 2/3 nạc), dầy mình, vuông vắn. Giò có thể là giò nạc, giò lụa, miếng giò chắc, thơm ngọt. Giò được gói tròn. Trong mâm cơm có bánh chưng vuông tượng trưng cho đất, khoanh giò tròn tượng trưng cho trời, thể hiện sự hoà hợp, cân bằng giữa trời đất và con người. Âm dương cân bằng, gia chủ mới mạnh khoẻ, con cháu ngoan hiền, làm ăn phát đạt. Mâm cơm đầu năm còn có đĩa xôi. Xôi đầu năm mới phải là xôi gấc hoặc xôi đỗ. Màu đỏ của gấc, màu vàng ruộm của đỗ thể hiện niềm tin, hi vọng của gia chủ vào một năm mới làm ăn thành công, gặp nhiều may mắn.
Trình tự cúng 4 ngày Tết
Tết Nguyên đán thường tổ chức 4 ngày và lễ cúng gia tiên cũng được trình tự cúng trong 4 ngày với những ý nghĩa khác nhau.
Chiều 30 Tết có lễ cúng tất niên, tức là cúng trình với ông bà, tổ tiên năm cũ đã hết. Đêm 30 cúng giao thừa, thời điểm chuyển tiếp năm cũ sang năm mới.
Sáng mùng 1 Tết là cúng Nguyên đán, nghĩa là cúng sáng sớm của một ngày đầu năm. Chiều mùng 1 Tết cúng Tịch điện, tức là cúng cơm chiều.
Ngày mùng 2 Tết có 2 lễ cúng, buổi sáng cúng mời tổ tiên gọi là Chiêu điện, buổi chiều cúng Tịch điện.
Ngày mùng 3 là ngày cuối của tết, nên cúng Tạ Ông vải, với ý nghĩa 4 ngày tết đã đầy đủ
Cách Bày Mâm Ngũ Quả Dâng Phật Cửa Chùa Ngày Tết Thành Kính Rước Phước Lộc Cả Năm
Tết đến, trên bàn thờ gia tiên của người Việt không bao giờ thiếu một mâm ngũ quả đầy ắp sum suê.
Bên cạnh mâm cỗ như bánh chưng, cành đào trên bàn thờ gia tiên, vào những ngày Tết đến thì mâm ngủ quả là thứ không thể thiếu trong mỗi gia đình. Mâm ngũ quả mang yếu tố an khang thịnh vượng và giúp cho năm mới được suôn sẻ hơn. Do điều kiện ở các khu vực sinh sống của người Việt có khác biệt nên cũng có nhiều cách bày mâm ngũ quả khác nhau
Ở miền Bắc trên mâm ngũ quả thường có 5 loại quả: chuối, bưởi, đào, hồng, quýt. Cách trình bày truyền thống thường gặp là nải chuối được đặt ở dưới cùng thể hiện sự che chở của đất trời cho con người. Đặt nải chuối ở giữa để đỡ lấy toàn bộ các cây trái khác.
Chính giữa nải chuối xanh thẫm là quả bưởi căng mọng hoặc quả phật thủ chín vàng nổi bật. Những quả mọng nhỏ như đào, hồng, quýt, cam sẽ xếp xung quanh. Chỗ nào còn hổng thì sẽ chèn thêm những loại quả màu sắc khác nhằm thể hiện cầu một năm tiền tài, sung túc, ấm no.
Người Miền Nam tập trung vào 5 loại quả dừa, đu đủ, sung, mãng cầu và xoài như một câu cầu may “cầu sung vừa đủ xài” thêm chân đế là 3 trái thơm (dứa), thể hiện sự vững vàng. Thêm nữa là người Miền Nam không thể thiếu cặp dưa hấu xanh vỏ đỏ lòng như thể hiện sự chân thành thủy chung của con người nơi đây.
Người miền Nam cũng không ưa cam quýt do quan niệm “quýt làm cam chịu” cho nên hai thứ quả mọng này sẽ không có mặt trong mâm quả đầu năm, họ sẽ thay vào bằng những thức quả đặc sản phương Nam như măng cụt, chôm chôm, thanh long hay những chùm nho trĩu nặng hứa hẹn một năm mới với mùa vụ sây trái.
Miền Trung. Mảnh đất nghèo khó, đất đai cằn cỗi cùng lũ lụt hàng năm khiến cho vùng đất này không có nhiều đặc sản địa phương để dâng lên bàn thờ gia tiên mỗi dịp lễ lạt. Người miền Trung cũng không quan niệm đầy đủ những loại quả nhất định mà tâm niệm thành tâm “có gì cúng nấy”.
Tuy nhiên, đổi lại vì có sự giao thoa giữa hai nền văn hóa Bắc Nam cho nên mâm ngũ quả ở vùng đất này lại đa dạng hiếm có với những loại quả phong phú. Đây cũng chính là đức tính rất chân thành không câu nệ hình thức của người dân vùng đất này.
Dù ở bất cứ vùng nào trên đất nước Việt Nam, lòng thành kính tổ tiên của người Việt ta đều giống nhau. Mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày Tết vẫn là nơi hội tụ của hồn quả, hương cây, của nếp văn hóa dân tộc và của ý nguyện cầu hòa, an, đủ, may của người dân Việt.
Cách Bày Trí Bàn Thờ Gia Tiên Ngày Tết Đón Tài Lộc Thịnh Vượng
Cách bày trí bàn thờ gia tiên ngày Tết còn tùy thuộc vào phong tục tín ngưỡng từng vùng miền khác nhau. Vật phẩm được chọn để bày trí trên bàn thờ có thể là đặc sản riêng của địa phương nơi gia đình sinh sống. Tuy nhiên dù với cách bày trí bàn thờ gia tiên ngày Tết nào thì phong tục Việt Nam vẫn yêu cầu có các đồ cúng sau đây trên bàn thờ gia đình.
Quan niệm dân gian cho rằng, nếu trong những ngày này mà các cụ không được sắm sửa áo quần mới thì sẽ không thể đi chơi Tết trọn vẹn được. Do đó, đối với những vật phẩm này các bạn nên chuẩn bị thật cẩn thận, tránh làm nhàu rách hoặc thiếu sót không đáng có.
Ngày nay nhiều gia đình đã chuẩn bị nhiều loại quả đẹp mắt để bày biện trên mâm cúng ngày Tết chứ không nhất thiết chỉ có 5 loại quả trên mâm như trước đây. Cách bày trí bàn thờ gia tiên ngày Tết với mâm ngũ quả là một cách thể hiện tấm lòng thành kính với tổ tiên, uống nước nhớ nguồn của con cháu trong nhà.
Hoa quả đủ đầy mang ý nghĩa tượng trưng cho thành quả lao động của con cháu dâng lên để ông bà tổ tiên thưởng thức và cầu nguyện cho một năm mới sung túc, an khang.
Đây là những vật phẩm mà gia đình có thể chuẩn bị thêm trong cách bày trí bàn thờ gia tiên ngày Tết để bàn thờ trở nên đẹp mắt và đa dạng về hình thức. Chú ý tới sự cân xứng khi bày biện những vật phẩm này lên bàn thờ, không để khu vực linh thiêng trở nên rối rắm lộn xộn với quá nhiều vật phẩm.
Dùng một lọ đựng hoa tươi có mùi hương không quá nồng để đặt lên bàn thờ. Nên chọn những loài hoa trang nhã, tinh khiết, tránh những hoa có gai nhọn vì có thể đem lại sát khí không may cho gia đình.
Cách chọn mâm bồng trên bàn thờ gia tiên
Cách bày trí bàn thờ gia tiên ngày Tết rất chú trọng tới cách chọn lựa và sắp đặt mâm bồng trên bàn thờ. Mâm bồng chính là các đĩa đựng hoa quả, vật phẩm mà gia đình sử dụng để bày trí tiền vàng, bánh kẹo hoặc mâm ngũ quả trong những ngày lễ Tết đầu năm mới.
Theo truyền thống, thường mâm bồng có kích thước lớn nhất sẽ để bày mâm ngũ quả và hai mâm bồng còn lại dùng để bày tiền vàng, trầu cau, mứt ngọt,…
Tuy nhiên, cách bày trí này sẽ có sự thay đổi tùy theo diện tích khu vực bàn thờ của từng gia đình để đạt được tính cân đối nhất định trong không gian này. Với những gia đình có diện tích bàn thờ không quá lớn thì có thể chọn một trong hai mâm bồng để đặt trên bàn thờ gia tiên. Chú ý chọn mâm bồng có kích thước vừa phải, phù hợp với diện tích bàn thờ để đạt được sự cân xứng hài hòa nhất.
Nếu gia đình sở hữu bàn thờ kích thước rộng thì áp dụng cách bày trí bằng 3 chiếc mâm bồng trên bàn thờ gia tiên. Ở vị trí trung tâm sẽ là chiếc mâm bồng có kích thước lớn nhất đựng tiền vàng và trầu cau. Bên trái sẽ là mâm bồng đựng hoa và bên phải sẽ là mâm bồng đựng quả.
Mâm Cỗ Ngày Tết: Cỗ Cúng Gia Tiên Miền Bắc
Mâm cỗ ngày Tết cúng gia tiên thường có bánh chưng, dưa hành, các món xào món nấu, giò thủ giò lụa. Còn các món khác là gì?
1. Bánh chưng
Nhắc đến ngày Tết là nhắc đến bánh chưng, món ăn thể hiện sự kết tinh của đất trời, mang đến khát vọng cho một năm mới đầy đủ và sung túc. Để có được chiếc bánh chưng ngon đòi hỏi sự tinh tế, tỉ mỉ và khéo léo của người thực hiện. Sự kết hợp của vị thơm từ gạo, vị ngọt bùi của đổ kết hợp với vị béo của thịt mỡ, vị cay nhẹ của hạt tiêu sẽ mang đến những ngày Tết trọn vị.
2. Dưa hành
Dưa hành là một món ăn truyền thống, dân dã và bình dị trong mâm cỗ Tết của người miền Bắc và cũng là món đi vào ca dao tục ngữ Việt Nam. Có lẽ cũng vì thế mà một mâm cơm cúng ngày Tết cũng không thể thiếu món ăn giản dị này.
3. Thịt đông
Thịt đông là món ăn đặc trưng cho khí hậu của miền Bắc nên trong mâm cơm cúng của người miền Bắc luôn có món ăn lạ miệng này.
4. Nem rán
Đây là món ăn mang lại cho mọi người sự ấm áp, no đủ. Màu vàng của lớp vỏ nem tượng trưng cho tài lộc và thành đạt nên nem rán là món ăn độc đáo không thể thiếu được trong ngày Tết của người miền Bắc.
5. Thịt gà luộc
Có lẽ đây là món ăn “thường trực” trong mâm cỗ ngày Tết hay mâm cỗ cúng thông thường. Vị ngọt thơm của thịt gà ăn kèm lá chanh, chấm gia vị chanh ớt luôn tạo nên một hương vị riêng rất khó quên.
6. Khoanh giò
Khi nhắc đến mâm cỗ cổ truyền ngày Tết của người miền Bắc, chúng ta không thể không nhắc đến món giò. Đó có thể là giò nạc, giò thủ,… tùy theo sở thích của từng gia đình.
7. Canh măng khô hoặc canh bóng thả
Để có được một bát canh măng ngon, măng khô thường được ngâm trước Tết, sau đó luộc qua nhiều nước và nấu chung với móng giò. Bát canh măng nóng hổi, thơm lừng, béo ngậy luôn giữ một vị trí đặc biệt trong mâm cỗ ngày Tết.
Hoặc chúng ta có thể thay canh măng khô bằng canh bóng thả, một món ăn cổ truyền của người Việt. Miếng bóng vàng, cái thơm đặc trưng của nấm hương, độ cong quyến rũ của tôm và nổi bật của rau củ khiến bát canh hấp dẫn nhưng cũng mang đến ý nghĩa no đủ cho một năm sung túc.
8. Xào thập cẩm
xào thập cẩm là một trong các đĩa thắp hương quan trọng trong mâm cỗ Tết truyền thống của Hà nội xưa. Các bà, các mẹ vẫn luôn thích những món cổ truyền, bởi nó không chỉ mang lại sắc màu cho mâm cỗ mà còn phát lộc, phát tài, ấm no, hạnh phúc.
9. Xôi gấc hoặc đỗ xanh
Xôi gấc đỏ mang lại may mắn cho cả gia đình, xôi đỗ xanh có ý nghĩa no đủ. Đây là hai loại xôi thường có trên mâm cỗ ngày Tết và cũng là món ăn mang tin hỷ đối với người xưa.
An Mai
Cập nhật thông tin chi tiết về Cách Bày Mâm Cỗ Chay Cúng Gia Tiên Ngày Tết Uy Nghiêm, Thành Kính Đón Phước Lộc Vào Nhà Ngày Tết trên website Apim.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!